Codziennie otaczamy się różnorodnymi urządzeniami elektronicznymi i elektrycznymi, które towarzyszą nam w każdej dziedzinie życia. Jednak, czy zastanawialiście się kiedyś, jak te urządzenia radzą sobie w obliczu ekstremalnych warunków? Czy są w stanie przetrwać zanurzenie w wodzie, kontakt z kurzem i pyłem czy przypadkowe zachlapanie?
Międzynarodowa klasa wodoszczelności i pyłoszczelności, znana jako norma IP, umożliwia łatwe określenie, w jakim stopniu dany sprzęt jest chroniony przed wilgocią, zachlapaniem czy przenikaniem pyłu.
W artykule omówimy zasady klasyfikacji IP, wyjaśnimy co oznaczają poszczególne cyfry i symbole, oraz pokażemy, jakie korzyści płyną z posiadania urządzeń zgodnych z tą normą. Niezależnie od tego, czy szukasz latarki do wypraw survivalowych, sprzętu do działań taktycznych czy elektroniki do codziennego użytku, zrozumienie klasy szczelności IP pozwoli Ci dokonać świadomego wyboru i zaopatrzyć się w sprzęt dostosowany do Twoich potrzeb.
Na przykładzie produktów z Militaria.pl, przyjrzymy się konkretnym zastosowaniom ochrony IP w celu zapewnienia trwałości w różnych warunkach.
Co to jest stopień ochrony IP? Co oznacza skrót IP?
Stopień ochrony IP określa szczelność obudowy urządzeń elektrycznych i elektronicznych oraz informuje nas czy dany sprzęt wytrzyma kontakt z wodą, pyłem lub innymi czynnikami zewnętrznymi. Sam skrót IP pochodzi od angielskiego Ingress Protection Rating lub International Protection Rating, i oznacza współczynnik ochrony IP, który opisany jest w specyfikacji międzynarodowej normy EN60529.
Klasyfikacja IP wyróżnia trzy poziomy ochrony:
- zabezpieczenie przed wnikaniem wody i innych cieczy do wnętrza urządzenia,
- zabezpieczenie przed dostępem do potencjalnie niebezpiecznych elementów wewnątrz urządzenia przez użytkownika,
- zabezpieczenie przed wnikaniem do wnętrza urządzenia ciał stałych, takich jak kurz czy pył.
Uniwersalne wykorzystanie systemu klasyfikacji IP umożliwia użytkownikom zrozumienie, jak bezpieczne jest dane urządzenie w określonym środowisku i przy konkretnych zastosowaniach. Terminy takie jak wodoszczelność czy odporność na warunki atmosferyczne mogą być niejednoznaczne, co czyni klasyfikację IP szczególnie użyteczną, zapewniając bardziej precyzyjną i zrozumiałą skalę ocen.
Warto pamiętać, że standardy IP dotyczą odporności na wnikanie ciał stałych i wody, a nie wytrzymałości na uszkodzenia mechaniczne. Nawet spełniając bardzo wysokie standardy IP, urządzenie może nie wytrzymać upadku z wysokości czy zgniecenia.
Jak odczytywać oznaczenia w kodzie IP?
Kod określający klasę szczelności składa się z dwóch elementów: skrótu IP oraz dwóch cyfr, z których pierwsza odnosi się do odporności na ciała stałe, a druga do odporności na wodę:
- Pierwsza cyfra, o wartości od 0 do 6, reprezentuje poziom ochrony użytkownika przed kontaktem z niebezpiecznymi częściami wewnątrz urządzenia oraz stopień ochrony przed wnikaniem obcych ciał stałych, takich jak pył czy kurz, do wnętrza obudowy. Im wyższa wartość, tym lepsza ochrona. Na przykład, oznaczenie IP6X oznacza, że urządzenie jest całkowicie chronione przed pyłem.
- Druga cyfra, o wartości od 0 do 9, określa poziom ochrony przed wnikaniem wody i wilgoci do wnętrza obudowy. Przykładowo, oznaczenie IPX7 oznacza, że urządzenie jest zabezpieczone przed skutkami zanurzenia w wodzie na określoną głębokość i przez określony czas.
Aby odpowiednio dobrać klasę obudowy do konkretnego zastosowania, należy dokładnie określić warunki, w jakich będzie użytkowany produkt oraz potencjalne zagrożenia, na jakie może być wystawiony. Eksponowane elementy muszą posiadać odpowiednio wysoką klasę szczelności, aby spełnić minimalne wymagania bezpieczeństwa.
Przykładowy zapis:
IP68
IP - skrót od Ingress Protection Rating
6 - całkowita ochrona przed pyłem
8 - ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie
Poniżej przedstawiamy tabele z poszczególnymi wartościami i opisem stopnia ochrony IP:
Ochrona przed wnikaniem ciał stałych i pyłu:
| Symbol | Stopień ochrony |
|---|---|
| IP0X | Brak ochrony przed pyłem |
| IP1X | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy > 50 mm |
| IP2X | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy > 12,5 mm |
| IP3X | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy > 2,5 mm |
| IP4X | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy > 1 mm |
| IP5X | Ochrona przed pyłem |
| IP6X | Całkowita ochrona przed pyłem |
Ochrona przed wnikaniem wody:
| Symbol | Stopień ochrony |
|---|---|
| IPX0 | Brak ochrony przed wodą |
| IPX1 | Ochrona przed kroplami wody padającymi pionowo |
| IPX2 | Ochrona przed kroplami wody padającymi pod kątem 15° od pionu |
| IPX3 | Ochrona przed kroplami padającymi pod kątem 60° od pionu |
| IPX4 | Ochrona przed kroplami padającymi pod dowolnym kątem ze wszystkich stron np. deszczem |
| IPX5 | Ochrona przed strumieniem wody (12,5 l/min) padającym z dowolnego kierunku |
| IPX6 | Ochrona przed silnym strumieniem wody (100 l/min) padającym z dowolnego kierunku |
| IPX7 | Ochrona przed krótkotrwałymi skutkami zanurzenia w wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m) |
| IPX8 | Ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie (dla głębokości określonej przez producenta) |
| IPX9 | Ochrona przed zalaniem strugą wody pod ciśnieniem (80-100 barów, o temperaturze do 80 st. C) zgodnie z normą DIN 40050 |
Klasyfikacja IP a IPX – czym się różnią?
Klasyfikacje IP oraz IPX są powszechnie stosowane w opisywaniu odporności produktów. Choć oba te oznaczenia sugerują poziom ochrony danego sprzętu przed czynnikami zewnętrznymi, istnieją różnice w ich interpretacji.
Normy IP definiuje się poprzez użycie dwóch cyfr, na przykład IP56, gdzie pierwsza cyfra odnosi się do odporności na ciała stałe, a druga do odporności na wodę. Jednakże, czasami producenci nie podają parametru dla wnikania kurzu, co skutkuje zastąpieniem go literą X. Na przykład, zapis IPX8 sugeruje, że sprzęt jest wodoszczelny, chociaż nie określa jasno stopnia odporności na pył.
Podobnie, choć rzadziej, może zdarzyć się pominięcie klasyfikacji odporności na wodę. Przykładowo, opis IP6X oznacza, że urządzenie spełnia normy odporności na ciała stałe, ale brak jest informacji o odporności na wodę.
Klasyfikacja numeryczna została podana w tych przypadkach tylko dla jednego z rodzajów czynników (stałych lub płynnych), lecz nie dla obu jednocześnie. Zapis X nie musi oznaczać jednak braku ochrony, lecz jedynie brak konkretnego testu pod kątem danego czynnika.
Niektórzy producenci mogą także zdecydować się na alternatywne systemy certyfikacji lub standardy klasyfikacji, co może prowadzić do nieobecności klasyfikacji IP. W takim przypadku warto sprawdzić czy użyto innych oznaczeń, które mogą wskazywać na wodoodporność lub odporność na pył.
Wodoszczelność a wodoodporność
Z powodu braku standaryzacji, terminy takie jak wodoszczelność czy wodoodporność mogą być problematyczne. Istnieją jednak różnice między tymi cechami w kontekście norm IP:
- Wodoszczelność: Oznacza zdolność urządzenia do zapobiegania wnikaniu wody do wnętrza obudowy podczas zanurzenia lub ekspozycji na wilgoć. Na przykład, IPX8 oznacza, że urządzenie jest wodoszczelne i może być zanurzone na określoną głębokość oraz przez określony czas bez uszkodzeń.
- Wodoodporność: Ten termin odnosi się do odporności urządzenia na działanie wody w kontekście jego pracy oraz użytkowania. Oznacza to, że urządzenie jest zdolne do funkcjonowania w środowiskach, w których obecność wody jest powszechna, niezależnie od tego, czy jest to kontakt z wodą tylko okresowo czy ciągły. Jednakże, norma IP nie zawiera specyficznej klasyfikacji dla wodoodporności, a jedynie określa stopień ochrony przed penetracją wody do wnętrza obudowy.
Obie cechy często można stosować zamiennie, gdyż często są one od siebie zależne. Urządzenia o wysokiej klasyfikacji IP dla wodoszczelności są często również wodoodporne, ponieważ skutecznie chronią swoje wnętrze przed wodą, co pozwala im działać nawet w trudnych warunkach pogodowych. Dla przykładu, wodoodporność latarki wynika z wodoszczelności jej obudowy, natomiast worek ochronny, by był wodoszczelny, musi być wykonany z wodoodpornego materiału. Zwykle jednak wyróżniona jest ta cecha, która ma największe znaczenie dla użyteczności danego produktu.
Pyłoszczelność a pyłoodporność
Terminologia dotycząca pyłoszczelności i pyłoodporności urządzeń związana jest z klasyfikacją IP, która określa stopień ochrony urządzenia przed penetracją pyłu oraz innych ciał stałych:
- Pyłoszczelność: Oznacza, że obudowa urządzenia jest odporna na przenikaniu pyłu do jego wnętrza. Przykładowo, oznaczenie IP6X potwierdza, że urządzenie jest całkowicie zabezpieczone przed pyłem.
- Pyłoodporność: Jest to zdolność urządzenia do pracy w środowiskach, gdzie pył i kurz jest wszechobecny, niezależnie od jego obecności okresowej lub ciągłej. Norma IP nie przewiduje specyficznej klasyfikacji dla pyłoodporności, skupia się jedynie na stopniu ochrony przed penetracją pyłu do wnętrza obudowy.
W praktyce, urządzenia o wysokiej normie IP w zakresie pyłoszczelności zazwyczaj są również pyłoodporne, co pozwala im efektywnie działać w trudnych warunkach, chroniąc wnętrze przed pyłem czy kurzem i zapewniając niezawodność działania.
Praktyczne zastosowania norm IP – kiedy się przydają?
Normy IP mają praktyczne zastosowanie w wielu sytuacjach, szczególnie w przypadku sprzętu, który będzie wystawiony na działanie wody np. na ośnieżonym stoku górskim czy uprawianiu sportów wodnych, użytkowany w wymagającym środowisku np. na plaży czy w trudnych warunkach atmosferycznych podczas opadów deszczu czy gęstej mgły.
Stopnie IP pomagają określić, na ile urządzenie jest odporne na czynniki zewnętrzne, co znacząco wpływa na wydajność i żywotność danego sprzętu. Wysokiej ochrony przed wodą i pyłem oczekuje się m.in od latarek taktycznych, noktowizorów, termowizorów, lornetek czy wykrywaczy metali.
W szerokiej ofercie sklepu Militaria.pl znajdziesz wiele produktów, które wyróżniają się wysokimi klasami IP i są doskonałym wsparciem podczas różnorodnych aktywności outdoorowych, działań taktycznych oraz wycieczek górskich. Oto kilka przykładów:
W ten sposób, produkty oferowane przez sklep Militaria.pl nie tylko spełniają różnorodne potrzeby użytkowników, ale także zapewniają niezawodność i trwałość w różnych warunkach, dzięki zastosowaniu odpowiednich standardów odporności IP.
