Zagrożenie pożarowe w lasach. Co robić, gdy las płonie?

Zastanawiasz się, co wpływa na zagrożenie pożarowe w lasach oraz co robić, gdy jesteś świadkiem takiego zdarzenia? Jak człowiek przyczynia się do pożarów lasów? W artykule omawiamy czynniki, które sprzyjają powstawaniu pożarów oraz przyczyny ich występowania. Podpowiadamy także co robić, gdy las płonie oraz w jaki sposób możemy zapobiegać pożarom w przyszłości. 

Co to jest zagrożenie pożarowe? 

O zagrożeniu pożarowym w lasach mówimy wtedy, kiedy zaistnieją warunki umożliwiające i sprzyjające powstaniu pożaru. Na zaistnienie takich warunków ma wpływ bardzo dużo czynników. Najważniejsze z nich to temperatura i wilgotność powietrza, opady atmosferyczne (długi brak ich występowania) oraz promieniowanie słoneczne. Z czynników niemeteorologicznych są to szanse na rozpalenie ogniska, występowanie niedopałków papierosa czy nieugaszonych zapałek. Zgodnie z informacjami podawanymi przez gov.pl na stopień oceny zagrożenia pożarowego ma również wpływ stopień edukacji społeczeństwa pod kątem bezpiecznego korzystania z lasów.  

Okres największego zagrożenia pożarowego w lasach przypada pomiędzy przedwiośniem a jesienią. Na coraz większe zagrożenia mają wpływ między innymi częstsze anomalie pogodowe, które wynikają z globalnych zmian klimatycznych. To powoduje, że czasami nawet zimą powstają pożary. 

Przyczyny pożarów leśnych 

Zastanawiasz się, co może wywołać pożar w lesie? W ponad 90% przypadków winę ponosimy my – ludzie. Często dzieje się to przez nieuwagę lub nieświadomość, ale nie brakuje pożarów spowodowanych głupotą i celowym podpalaniem. Pożary spowodowane przez czynniki naturalne, np. pioruny, stanowią zaledwie niewielką część całości.  

Wzywanie do nieśmiecenia w lasach to nie tylko czystość, zdrowie zwierząt czy runa leśnego. To również unikanie pożarów. Zastanawiasz się, w jaki sposób zostawianie śmieci wpływa na pożar? Pozostawiona szklana butelka w upalny, słoneczny dzień może zadziałać jak lupa, a na suchej ściółce o pożar w takiej sytuacji bardzo łatwo. 

Kolejną przyczyną pożarów w lasach są przerzuty z gruntów nieleśnych. Dzieje się to zazwyczaj w przypadku, gdy wypalane są łąki pod lasem. Chwilowa nieostrożność lub niewłaściwe zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem ognia może kosztować życie sporej części ekosystemu leśnego. 

Również niedogaszone ogniska oraz porzucone pety są powodem, dlaczego płoną lasy. Właśnie dlatego nie powinno się w lesie palić papierosów, a ogniska rozpalać tylko w miejscach do tego wyznaczonych. W dalszej części artykułu podpowiadamy, co robić, by zapobiegać pożarom. 

Jak postępować w razie pożaru w lesie? 

Jesteś świadkiem pożaru w lesie? W pierwszej kolejności oceń zagrożenie i zadbaj o swoje bezpieczeństwo! Jeśli pali się tylko niewielki fragment ściółki i jesteś w stanie w sposób bezpieczny ugasić ogień i zabezpieczyć przed zajmowaniem się większego obszaru, zrób to (tak czy inaczej zaalarmuj straż pożarną o takiej sytuacji). W każdym innym przypadku uciekaj do bezpiecznego miejsca i powiadom straż pożarną, podając swoje dane, lokalizację i nr kontaktowy. Poinformuj również o tym, co się pali (ściółka czy korony drzew), jaki jest rodzaj drzewostanu (iglasty czy liściasty) i jaka jest skala pożaru. W ustaleniu lokalizacji pomoże Ci betonowy słup z numerem oddziału leśnego – rozejrzyj się dookoła czy znajduje się taki blisko Ciebie. Pamiętaj, nigdy nie rozłączaj się pierwszy! 

Jak zapobiegać pożarom w lesie? 

Nieroztropność człowieka to najczęstsza przyczyna płonących lasów. Przedstawiamy poniżej kilka wskazówek, o których warto pamiętać, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia pożaru w lesie i znalezienia się w jego środku. 

• Sprawdź pogodę i wiadomości – przed wybraniem się do lasu sprawdź pogodę i wiadomości. Jeśli jest bardzo niska wilgotność powietrza i minęło sporo czasu od ostatnich opadów, może warto przełożyć wycieczkę na inny dzień. Ty możesz zachować wszelkie środki bezpieczeństwa, ale co w przypadku, gdy znajdziesz się w płonącym lesie, ponieważ ktoś nie był tak rozważny? Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze, a spacer po lesie może zaczekać, zwłaszcza w trakcie susz i upałów. 
• Czytaj znaki i tablice – nie wchodź na tereny leśne, przed którymi są zakazy wchodzenia, np. ze względu na zbyt duże zagrożenie pożarowe. 
• Nie pal papierosów – spacerując po lesie, unikaj palenia tytoniu, odpalania zapałek czy używania zapalniczki. 
• Nie pozostawiaj śmieci – na dłuższe spacery do lasu lub biwaki zawsze zabieraj ze sobą worek na śmieci, do którego wrzucisz wszystkie odpady. 
• Biwakuj tylko w bezpiecznych, wyznaczonych do tego miejscach – rozbijaj obozy tylko w miejscach do tego przystosowanych. Najlepiej blisko źródła wody i na utwardzonym podłożu. 
• Nie wjeżdżaj do lasu samochodem – poruszaj się tylko po wyznaczonych trasach i unikaj parkowania na runie leśnym. Z wydechu samochodu mogą pójść iskry, które wywołają pożar. Dotyczy to w szczególności starszych, mało zadbanych aut. 
• Ognisko i grilla rozpalaj tylko w wyznaczonym do tego miejscu – za wszelką cenę unikaj rozpalania ognia byle gdzie. Poświęć czas na znalezienie i dotarcie do miejsca, w którym będzie to bezpieczne i legalne. 
• Naładuj telefon – przed wyjściem do lasu upewnij się, że masz w pełni naładowany telefon i nie zabieraj dodatkowych powerbanków i niepotrzebnej elektroniki. Przy rozładowanym smartfonie nie będziesz mieć możliwości wezwania pomocy i zaalarmowania straży pożarnej. 

Powyższe wskazówki nie dotyczą tylko okresu wiosennego i letniego. Zalecamy i zachęcamy do stosowania ich za każdym razem, gdy planujesz wycieczkę na tereny leśne. Po pierwsze wyrobisz sobie nawyk, a po drugie – ostrożności nigdy za wiele.  

Jeśli masz znajomych i rodzinę, którzy również lubią spędzać czas na łonie natury, a spacery po lesie nie są im obce, podeślij im ten artykuł lub przekaż informacje w nim zawarte. Przekazując sobie wzajemnie wiedzę, pozostaniemy bezpieczniejsi my oraz zwierzęta mieszkające w lesie. Zmniejszymy również ryzyko, które muszą podejmować strażacy, by ugasić ogień. 

Jak bezpiecznie palić ogień? 

Zagrożenie pożarowe w lasach sprawia, że trzeba zachować szczególną ostrożność przy rozpalaniu ognia i robić to tylko w wyznaczonych miejscach. Przeczytaj artykuł o tym, jak bezpiecznie palić ognisko!