Trekking górski podczas zimy dostarcza niezapomnianych wrażeń, zarówno pod kątem zmęczenia i wysiłku fizycznego, jak i zapierających w piersiach widoków. Część osób rezygnuje z zimowych wypraw w góry z uwagi na ciężkie warunki atmosferyczne i problemy w wyborze odpowiedniego ubioru. Dziś producenci odzieży outdoorowej wychodzą naprzeciw potrzebom różnego rodzaju klientów, a mróz i śnieg w górach nie jest już straszny. Jak mawiają przewodnicy górscy – “Nie ma złej pogody w górach, tylko ludzie są nieodpowiednio ubrani”. W tym artykule podpowiadamy, jak dobrać odpowiedni strój na zimowe eskapady górskie.
Ubiór na cebulkę, czyli jakie ubrania w góry wybrać?
Od dziecka większość z nas wie, że zimą trzeba się ubrać na tak zwaną cebulkę. Ubiór górski, szczególnie zimowy, powinien składać się z warstw, ponieważ w zależności od wysokości zmienia się temperatura. Dodatkowo warunki atmosferyczne w górach są bardzo dynamiczne, od rozpoczęcia wędrówki do zatrzymania się na szczycie możesz doświadczyć bezchmurnego nieba, ulewy i zamieci śnieżnej. Standardowo ubiór na cebulkę składa się z trzech warstw, natomiast dobierając zimowy ubiór w góry, niekiedy nasza cebulka ma nawet pięć warstw. Przeważnie tylko na niektórych odcinkach występuje konieczność ubrania ich wszystkich naraz, a przez większość trasy po prostu żongluje się odzieżą, aby dostosować się do panujących warunków.
Bielizna termoaktywna – Twoja druga skóra
Bielizna termoaktywna jest pierwszą warstwą Twojego zimowego ubioru w góry, a jednocześnie jest najważniejszym jego elementem. Jej zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej termoregulacji Twojego organizmu podczas wysiłku fizycznego i odpoczynku. Ponadto, bielizna termo powinna Cię chronić także przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Bielizna termoaktywna może występować pod różną postacią, na rynku znajdziemy dobrze znane koszulki i legginsy termoaktywne, ale dostępne są również kalesony, męskie bokserki, damska bielizna w typie fig czy skarpety. Niezależnie od formy, bielizna termoaktywna powinna odprowadzać pot i zapewnić właściwą równowagę termiczną.
Bielizna termoaktywna: syntetyczna czy naturalna?
Problematyczny może się okazać wybór pomiędzy naturalnym a syntetycznym materiałem bielizny termoaktywnej. Potencjalnie pierwszym wyborem byłaby bielizna naturalna, z uwagi na częste skojarzenia, iż materiał naturalny jest lepszy niż syntetyczny. Jednak w przypadku ubrania górskiego nie jest to takie oczywiste, a syntetyki mogą się okazać bardziej odpowiednie. Od czego zależny będzie wybór? Od intensywności Twojej aktywności fizycznej i warunków, w jakich będzie działać.
Bielizna syntetyczna produkowana jest głównie z poliamidów, polipropylenów, poliestru i nylonów. Jest lekką, dobrze oddychającą odzieżą techniczną. Nowoczesne technologie umożliwiły stworzenie bielizny, która szybko odprowadza pot, a także szybko schnie. Dużym atutem syntetycznej bielizny termoaktywnej jest jej elastyczność i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Do minusów można zaliczyć chłonność zapachów, dlatego też często dodawane są do odzieży tego typu jony srebra, które zapobiegają rozwojowi bakterii i tworzeniu się nieprzyjemnego zapachu.
Bielizna naturalna, a w zasadzie naturalno-syntetyczna, opiera się w dzisiejszych czasach o wełnę merino z dodatkiem włókien syntetycznych. Merino pozyskiwana jest od azjatyckich owiec (merynosów), które musiały się dostosować do niezbyt sprzyjającego klimatu, gdzie temperatura w ciągu roku waha się od –20 stopni Celsjusza zimą do +30 latem. Te owce posiadają unikalny rodzaj wełny, której włókna są zdolne ogrzewać je podczas mrozów i chłodzić w trakcie upałów. Od tradycyjnej wełny odróżniają ją cienkie i sprężysta włókna, które powracają po zagięciu do swojego kształtu. Merino ma wiele zalet: jest naturalna i biodegradowalna, ma bardzo dobre właściwości oddychające, dostosowuje się do zmiennej temperatury, chroni przed promieniowaniem UV, nie chłonie zapachów, jest odporna na zabrudzenia, a także zapobiega reakcjom alergicznym. Jedyną wadą wełny merino jest jej wysoka cena.
Kiedy wybrać materiał syntetyczny, a kiedy merino? Jeżeli Twoje treningi są intensywne, znacznie się pocisz i potrzebujesz szybkiego odprowadzenia potu, wybierz syntetyk. Z kolei, jeżeli potrzebujesz więcej ciepła, wybierz bieliznę z wełną merino.
Polar lub bluza – czy są potrzebne?
Polar, bluza lub innego typu odzież wierzchnia jest drugą lub środkową (w zależności od ilości warstw) warstwą outdoorowego ubioru. Czy ta warstwa jest potrzebna? Jak najbardziej, ponieważ jej zadaniem jest zapewnienie komfortu termicznego i odprowadzanie wilgoci. Warstwa docieplająca może występować w różnej formie, która zależna będzie od tego, jaką aktywność podejmujesz i w jakich warunkach.
Jako drugą warstwę dobrze wybrać strechową bluzę, polar, hybrydę, sweter puchowy lub lekki softshell. Warto zwracać uwagę, szczególnie w przypadku softshelli, aby odzież przeznaczona na drugą bądź środkową warstwę nie zawierała membrany. Ta warstwa nie musi być wodoszczelna, ale powinna bardzo dobrze radzić sobie z odprowadzaniem wilgoci, z czym membrana może sobie nie poradzić, jeżeli będzie znajdować się pod inną warstwą.
Warstwa druga niekiedy składa się z dwóch warstw, na przykład bluzy termicznej i wiatroszczelnego softshella bez membrany.
Kurtka zimowa w góry, czyli jaka?
Kurtka stanowi ostatnią warstwę naszej “cebulki”. Wybór kurtki uzależniony będzie od partii i rodzaju gór, po których będzie się odbywać wędrówka oraz od preferencji użytkownika. Tak jak w przypadku warstwy drugiej, warstwa zewnętrzna może być jednym lub dwoma oddzielnymi elementami. Warto pamiętać, że przez część trasy któraś z tych kurtek nie musi być potrzebna i będzie przechowywana w plecaku, dlatego istotne jest to, aby nie była zbyt ciężka i nie zajmowała dużo miejsca.
Wymieniliśmy softshell na zimę w góry jako warstwę drugą, choć może być również warstwą zewnętrzną. Przy wymagających podejściach, szybkim marszu lub innym wzmożonym wysiłku fizycznym zazwyczaj mocniej niż zwykle się pocimy. Ważne jest, aby ta wilgoć została szybko odprowadzona, abyśmy nie zaczęli tracić ciepła przez wychładzający się pot. Z tego powodu bardzo często na górskim szlaku zrzucisz z siebie cieplejsze warstwy jak puchówka i hardshell.
W polskich górach dobrym wyborem może być cienka kurtka puchowa. W zależności od warunków atmosferycznych stosowana jest czasami jako zastępstwo dla drugiej warstwy termicznej. Puchówkę dobrze zabrać do plecaka, bo może być przydatna podczas postojów, na szczycie lub w sytuacjach, kiedy warunki ulegają pogorszeniu, a Ty potrzebujesz nieco więcej ciepła.
Hardshell, inaczej kurtka membranowa jest ostateczną warstwą wierzchnią. W tym przypadku membrana jest konieczna, ponieważ od zewnętrznej warstwy wymaga się, aby chroniła przed deszczem, marznącym deszczem, śniegiem i wiatrem. Dużą część drogi spędza w plecaku, a przydatna jest w trakcie bardzo intensywnych zjawisk pogodowych oraz na szczycie. Warto mieć na uwadze, że hardshell ma słabsze właściwości oddychające, dlatego podczas intensywnego wysiłku można się w nim po prostu zgrzać.
Odzież w góry – co jeszcze warto zabrać?
Oprócz dobrej ochrony korpusu, w trakcie zimowych wędrówek po górach ważne jest zapewnienie komfortu termicznego pozostałym częściom ludzkiego organizmu. Ubiór na cebulkę zda się na nic, jeżeli zimno czy wilgoć będą przedostawać się na przykład przez stopy. Należy pamiętać o górskim powiedzeniu, że góry, a szczególnie zimą, nie wybaczają. Dlatego bardzo ważna jest ochrona całego ciała.
Jakie spodnie w góry zimą?
Wybór zimowych spodni w góry jest znacznie łatwiejszy niż kompletowanie odzieży na korpus. Nogi nie potrzebują tak wiele ciepła jak reszta naszego ciała, choć nie oznacza to, że można wybrać się w góry w jeansach. Jeżeli bielizna termoaktywna, którą wybrałeś składa się z legginsów, getrów lub kalesonów, wystarczą spodnie trekkingowe lub outdoorowe. Innym wyborem mogą być wiatroszczelne spodnie softshellowe lub spodnie termoaktywne, chociaż tak jak w przypadku hardshella, może być w nich za ciepło przy podejściach. Warto zwrócić uwagę, aby spodnie trekkingowe czy softshellowe były wygodne, nie krępowały ruchów i były odporne na rozdarcia czy przetarcia, a co najważniejsze, były wiatroszczelne.
Buty w góry na zimę – jakie wybrać?
Butów górskich przeznaczonych do użytkowania w zimie na rynku jest wiele, dlatego też wybór może być utrudniony. Uniwersalnym wyborem są buty trekkingowe, które mogą być wykorzystywane również w innych porach roku, co jednak nie znaczy, że zawsze będą w stu procentach nam odpowiadały. Trekkingi wielosezonowe spełniają swoje zadanie dzięki kompromisom. Jeżeli specjalizujesz się w alpinizmie czy zimowej wspinaczce, zdecydowanie postaw na modele wysokogórskie. Natomiast w przypadku, kiedy Twoje zimowe wycieczki nie są aż tak wymagające, wybierz jeden z modeli wielosezonowych.
Warto mieć na uwadze, że wiele butów trekkingowych przeznaczonych na różne pory, to najczęściej obuwie na trzy sezony – wiosnę, lato i jesień. Nie wyklucza to oczywiście butów przeznaczonych na zimę, jednak dobrze znać sposoby na rozpoznanie tych zimowych. Najprościej określić czy wybrane trekkingi są modelem zimowym na podstawie obecności rantów, dzięki którym but będzie kompatybilny z rakami. Jeżeli obuwie można dopasować do raków koszykowych lub półautomatycznych, to są butami trekkingowymi zimowymi (zgodność z rakami automatycznymi to głównie cecha obuwia wysokogórskiego). Ranty te będą się znajdować na pięcie. Modele, których nie wyposażono w charakterystyczne ranty, można dopasować do raków koszykowych. Warto zwracać uwagę, aby podeszwa była wystarczająco sztywna, a jej rozmiar i kształt pasował do raków.
W co jeszcze powinny być wyposażone buty na zimę w góry? Wysoką lub średniowysoką cholewkę (średniowysoką w przypadku butów, które będą użytkowane także w innych porach roku). Dłuższa cholewka ogranicza ryzyko przesypania się śniegu od góry do wnętrza buta, gwarantuje więc większą ochronę przed wilgocią i zimnem. Drugim ważnym aspektem jest obecność membrany. Membrana, dzięki swojej specjalnej strukturze, zapobiega dostaniu się wody (deszczu czy śniegu) do buta, a jednocześnie odprowadza wilgoć na zewnątrz. Najczęściej stosowaną membraną jest gore-tex, choć inne rodzaje również dobrze się sprawdzą. Ostatnim elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest dopasowanie do stopy. Wydaje się to błahe, przecież każdy wie, że buty muszą mieć odpowiedni rozmiar, a jednak często kupione buty są niewygodne, powodują obtarcia czy pęcherze. Oprócz długości wkładki warto zwracać uwagę również na ich kształt.
Oprócz ciepłych butów zimowych istotne są również skarpety. Dobrym wyborem będą skarpety zimowe, które będą odprowadzać wilgoć i regulować temperaturę Twoich stóp.
Czapka, szalik, rękawiczki
Czapka, szalik i rękawiczki to zimowe trio doskonale znane każdemu, choć w górach w nieco zmodyfikowanej wersji. Na co zwracać uwagę wybierając te elementy zimowego górskiego stroju?
Czapka powinna być jak najbardziej dopasowana, żeby mieściła się pod kapturem (lub kapturami), a także, w razie konieczności, pod kaskiem. Szalik również musi dobrze przylegać, dlatego jego funkcję pełni w górach zazwyczaj chusta. Tu drobna uwaga, warto mieć zapasową chustę i zmienić ją, kiedy pierwsza nabierze wilgoci. Ostatnim elementem są rękawiczki, których również dobrze mieć więcej niż jedną parę. Najlepiej zabrać dwa rodzaje rękawic. Cienkie rękawice na odcinki podejść, podczas których intensywnie będziesz wytwarzać ciepło. Para grubych, ciepłych rękawic przyda się na postoje, zejścia i w razie pogorszenia warunków atmosferycznych. Plus jedną parę zapasową parę.
Akcesoria
Co jeszcze może być przydatne w górach? Komponowanie zestawu akcesoriów to już głównie indywidualny wybór, ale są co najmniej dwie rzeczy, które naprawdę warto mieć.
Pierwszym z akcesoriów, które mogą się okazać bardzo pomocne, są okulary przeciwsłoneczne. Może nie brzmieć to przekonująco, bo przecież okulary przeciwsłoneczne to domena letnich dni. Jednak w górach podczas zimy ochrona oczu przed promieniowaniem ultrafioletowym jest równie ważna. Oczy są narażone na uszkodzenia przez promieniowanie UV głównie na zaśnieżonych terenach, ponieważ śnieg bardzo dobrze odbija promienie słoneczne. Można powiedzieć, że aż za dobrze. Co prawda, ślepota śnieżna grozi głównie himalaistom lub osobom, których oczy są wystawione na bardzo długą ekspozycję na światło słoneczne, ale warto ograniczać wszelkie ryzyko. Wybierz okulary, które będą wyposażone w filtry UVA, UVB i UVC.
Drugim przydatnym akcesorium są stuptuty. Stuptuty to materiałowe ochraniacze na buty górskie, które zasłaniają cholewkę butów (materiał sięga od kostki do łydki). Zapobiegają przedostaniu się śniegu czy błota do buta. Często wyposażone są w taki elementy jak: pasek pod butem, regulacja, haczyki mocowania na sznurowadle, suwak, rzep. Wszystkie te udogodnienia pozwalają dopasować stuptuty do nogi użytkownika, aby jak najlepiej spełniały swoje zadanie.
Przedstawiony powyżej skład zimowej górskiej cebulki jest uniwersalnym zestawem odzieży przeznaczonej na wędrówki po górach podczas zimy. Bardziej wprawieni podróżnicy z pewnością mają sprawdzone przez siebie komplety odzieży, które zabierają na zimowe wyjazdy. Warto jednak zawsze sprawdzać nowości na rynku outdoorowym, żeby przygotowana odzież odpowiadała na nasze potrzeby. Zachęcamy do sprawdzenia oferty różnego rodzaju zimowej odzieży w sklepie Militaria.pl
