Wykrywacze metali a przepisy. Czy trzeba mieć zezwolenie?

Ciekawość to niesamowity dar, dzięki któremu pragniemy się uczyć, odkrywać czy… poszukiwać. Ten artykuł chcielibyśmy poświecić właśnie poszukiwaniom, które mogą być niezwykle interesującym zajęciem. Narzędzia pozwalające na prowadzenie poszukiwań to m.in. wykrywacze metali. Czy wymagają zezwolenia? Co można znaleźć? Gdzie można szukać? Dzisiaj postaramy się odpowiedzieć na te i inne pytania dotyczące wykrywaczy metali. Jeśli więc pociąga Was eksploracja to koniecznie czytajcie dalej, a być może znajdziecie wiele więcej, niż tylko nowe hobby.

Jak działają wykrywacze metali

Wykrywacze metali to urządzenia, których działanie bazuje na zjawisku indukcji elektromagnetycznej. Detektor wytwarza pole elektromagnetyczne, które jest w stanie przeniknąć do gruntu. Jeśli wysyłane przez urządzenie fale natrafią na odpowiedni obiekt, w odpowiedzi wytworzy on własne pole elektromagnetyczne. Wykrywacz metali jest w stanie to pole wykryć i poinformować o tym użytkownika odpowiednim sygnałem.

Zarówno za wysyłanie, jak i odbieranie fal elektromagnetycznych odpowiada cewka detektora. Pozostałe główne elementy urządzenia to panel kontrolny i źródło zasilania. W tym tekście chcielibyśmy się natomiast skupić, nie na budowie czy zasadzie działania wykrywacza, ale na samych poszukiwaniach.

Czy to legalne?

W wielu źródłach możemy znaleźć informację, że poszukiwania z użyciem wykrywacza metali wymagają zezwolenia konserwatora zabytków. Nie jest to prawda. Zezwolenia wymaga korzystanie z detektora do poszukiwań zabytków (Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1568). W rzeczywistości nie jest więc istotne czym szukamy, tylko gdzie i czego. Warto w tym miejscu natomiast zaznaczyć, że w polskich przepisach nie ma jednoznacznej definicji zabytku, co niestety pozostawia duże pole do interpretacji.

Zgodnie z serwisem sjp.pwn.pl zabytkiem można nazwać „starą i cenną rzecz lub budowlę o dużej wartości historycznej i naukowej”. Z kolei portal sjp.pl definiuje zabytek jako „obiekt lub przedmiot mający szczególną wartość ze względu na wiek lub walory estetyczne”. Jeśli więc nie będziemy poszukiwać zabytków tylko np. pieniędzy czy zagubionej przez kogoś biżuterii to nie musimy posiadać zezwolenia konserwatora. Możemy po prostu kupić wykrywacz i wyjść z nim w teren. Poszukiwać, eksplorować i cieszyć się czasem na świeżym powietrzu.

Co można znaleźć? Gdzie można szukać?

Wykrywacz jest w stanie zlokalizować różnego rodzaju metale, w tym złoto i srebro. Możemy więc spróbować znaleźć monety, zagubioną biżuterię np. pierścionki, obrączki, sygnety, przypinki czy też inne ciekawe przedmioty. Jeżeli decydujemy się na poszukiwania bez zezwolenia to należy unikać poszukiwań na terenach stanowisk archeologicznych i innych miejsc o charakterze historycznym. Aby wiedzieć, które lokalizacje omijać możemy posiłkować się mapą z tej strony lub dokumentacją udostępnianą przez poszczególne gminy.

Gdzie zatem można szukać? Skoro zakładamy, że poszukiwania prowadzimy bez zezwolenia to naszymi potencjalnymi znaleziskami powinny być monety, biżuteria czy inne drobne przedmioty, które ktoś mógł zgubić. A skoro bazujemy na rzeczach zagubionych przez innych to najlepiej udać się w miejsce, gdzie masowo przychodzą ludzie. Mogą to być np. miejsca biwakowe, tereny piknikowe, parki, place zabaw czy plaże. Przed rozpoczęciem poszukiwań należy sprawdzić do kogo należy teren, gdzie chcemy prowadzić poszukiwania i uzyskać zgodę właściciela.

Jak zdobyć zezwolenie?

W pewnym momencie możemy natomiast dojść do wniosku, że jednak chcielibyśmy zacząć szukać ciekawszych rzeczy np. o charakterze historycznym. W tej sytuacji powinniśmy wystąpić o zezwolenie na prowadzenie poszukiwań do wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego dla miejsca położenia zabytku. Wniosek należy sporządzić w formie pisemnej. W sieci z łatwością można znaleźć gotowe formularze. Do wniosku należy dołączyć pisemną zgodę właściciela terenu, gdzie będą prowadzone poszukiwania, program poszukiwań oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej. Czas oczekiwania na decyzję wynosi około miesiąc.

Nowe prawo dla poszukiwaczy – co warto wiedzieć 

Uwaga! Zmiany nie weszły w życie. Nowelizację przesunięto o rok.

Od 1 maja 2024 r. używanie wykrywacza metali do poszukiwania zabytków będzie dozwolone po uzyskaniu zgody właściciela nieruchomości. Dodatkowo konieczne będzie zgłoszenie takiej działalności do ministerialnego rejestru poszukiwań zabytków.

Co ciekawe, poszukiwania będzie można zgłaszać do rejestru za pośrednictwem dedykowanej aplikacji mobilnej dla poszukiwaczy udostępnionej przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zgłoszenie do rejestru poszukiwań będzie obejmowało różne dane, takie jak:

• dane osobowe poszukiwacza,
• termin poszukiwań,
• oświadczenie o pełnoletniości,
• oświadczenie o uzyskaniu zgody od właściciela i posiadacza nieruchomości,
• oświadczenie o powiadomieniu wojewódzkiego konserwatora zabytków o każdym znalezionym przedmiocie zabytkowym.

Zgodnie z nowym prawem dla poszukiwaczy, każdy z nich będzie zobowiązany do powiadomienia konserwatora zabytków o znalezionym przedmiocie, co do którego istnieje przypuszczenie, że jest zabytkiem archeologicznym lub innym zabytkiem ruchomym. Dodatkowo, każdy poszukiwacz musi zabezpieczyć znalezisko i oznaczyć miejsce jego znalezienia. Niedokonanie zgłoszenia znaleziska może skutkować odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych oświadczeń.

Warto zaznaczyć, że prowadzenie poszukiwań będzie zabronione między innymi:

• • • • na obszarach uznanych za zabytki oraz w odległości 10 metrów od nich,
      • na terenach parków kulturowych,
      • na cmentarzach,
      • na dawnych cmentarzach,
      • w okolicach mogił i grobów wojennych,
      • na miejscach kaźni.

Istotnym jest, że zgodnie z nowelizacją, właścicielem odnalezionych artefaktów staje się Skarb Państwa ex lege, a odnalazcy przysługuje dyplom lub nagroda pieniężna, jednak nie wyższa niż 25-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w wyjątkowych przypadkach 30-krotność).

Mamy nadzieję, że dzisiejszy artykuł rozwiał wiele wątpliwości. Jeśli chcesz rozpocząć swoją przygodę z poszukiwaniem skarbów, to weź detektor i działaj. Pamiętaj tylko o zasadach, które opisaliśmy wyżej. Na koniec zachęcamy do śledzenia bloga i naszego profilu na Facebooku, bo już niebawem pojawi się kolejny artykuł, w którym postaramy się podpowiedzieć jaki wykrywacz metali wybrać? Naszą szeroką ofertę wykrywaczy metali i akcesoriów możecie natomiast sprawdzić już teraz na stronie Militaria.pl.