Zimowy biwak w górach – jak się przygotować?

Zimowy biwak to dla wielu osób oksymoron. Biwak zimą kojarzy się z niemalże sportem ekstremalnym, choć wcale nie musi tak być. Przy odpowiednim przygotowaniu nocowanie w namiocie zimą może stanowić niezapomnianą przygodę. 

W tym artykule przybliżymy istotne kwestie, na które należy zwrócić uwagę przed wybraniem się na zimowy biwak w górach. Dowiesz się z jakimi informacjami warto się zapoznać, a także jakie wyposażenie będzie przydatne.

Co warto wiedzieć przed zimowym biwakiem? 

Zanim wybierzesz się na biwak zimą w góry, warto najpierw zapoznać się z kilkoma informacjami. Dla osób niedoświadczonych i przede wszystkim nieprzygotowanych nocowanie zimą w górach czy w lesie może nie być najprzyjemniejszym doświadczeniem, dlatego taki biwak warto starannie zaplanować. 

Miejsce na zimowy biwak 

Pierwszą istotną kwestią jest wybór odpowiedniego miejsca. Na samym początku należy się zapoznać z mapą lub spisem miejsc, w których nocowanie jest dozwolone – pomocna tu będzie mapa programu Lasów Państwowych “Zanocuj w lesie”, znajdziesz ją pod tym adresem – Mapa programu „Zanocuj w lesie”. 

Osobom, które pierwszy raz planują nocować zimą w lesie, polecamy odwiedzić wybrane miejsce wcześniej. Warto się rozejrzeć po wybranym miejscu i zorientować się w ukształtowaniu terenu i zalesieniu. Na zimowy biwak warto wybierać miejsca, w których nie występują suche stojące drzewa lub zwisające gałęzie, które mogłyby przy podmuchach wiatru spaść na namiot.  

Warto także zwrócić uwagę na drogę prowadzącą z parkingu, przystanku lub stacji kolejowej – czy droga jest prosta, a może występują na niej strome odcinki? Poznanie drogi łączy się z kolejnym punktem. Przed wyprawą koniecznie sprawdź prognozę pogody. Jeżeli spodziewane są na przykład opady lub ujemna temperatura, będziesz mógł lepiej przygotować się zarówno do drogi, jak i noclegu. 

Przegrzanie, przemarznięcie a droga na zimowy biwak 

Zapoznanie się z prognozą pogody i trasą na miejsce noclegowe ściśle łączy się z tym, co powinien założyć wybierając się biwak. Zimą zazwyczaj bez zastanowienia nakładamy wiele ciepłych warstw, ale podczas marszu nie jest to najlepszy pomysł. 

Dobierz odzież na podróż do warunków i stopnia trudności drogi. Jeżeli wiesz, że dotarcie na miejsce biwakowe będzie wymagać od Ciebie większego wysiłku fizycznego, załóż lżejszą warstwę wierzchnią, zrezygnuj z kurtki puchowej. Zbyt ciepła, nieprzepuszczająca powietrza warstwa wierzchnia doprowadzi szybko do przegrzania, a kiedy zatrzymasz się na postój, bardzo szybko się wychłodzisz. Jednak dobra puchówka przyda się właśnie na wspomniane postoje, po prostu zarzuć ją na siebie, kiedy odpoczywasz.  

Więcej o odpowiednim ubiorze zimą w góry znajdziesz w naszym wpisie – Jak się ubrać w góry zimą? 

Jak się przygotować do zimowego biwaku w górach? 

Miejsce na biwak jest już wybrane, czas więc rozpocząć konkretne przygotowania. Kluczowymi elementami na zimowym biwaku są: dobrej jakości odzież, sprzęt przystosowany do warunków zimowych, odpowiednia ilość żywności i wody oraz kilka przydatnych umiejętności.  

Odzież, sprzęt i prowiant na biwak w góry zimą  

Ilość i skład zestawu odzieży, sprzętu i prowiantu na zimowy biwak w góry będą zależne od długości obozowania oraz od panujących warunków atmosferycznych. Poniżej znajdziesz przykładowe zestawy, które będą dobrym wyborem na jednodniowy górski biwak zimą. 

Odzież na zimowy biwak 

Odpowiednia odzież na zimowy wypad w góry to gwarancja nie tylko komfortowego snu, ale również Twojego zdrowia. W tabeli poniżej przedstawiamy spis podstawowych elementów odzieży: 

Sprzęt na biwak w zimie 

Na biwak zimowy w górach należy skompletować wyposażenie, do którego zaliczamy akcesoria noclegowe oraz elementy takie jak źródło światła czy narzędzia. 

Z akcesoriów noclegowych konieczny będzie namiot (opcjonalnie można wybrać również tarp lub hamak, jednak dla początkujących najbezpieczniejszym wyborem będzie namiot). Najlepszym wyborem będzie namiot zimowy, który wyposażony jest w fartuch przeciwśnieżny lub ma niską konstrukcję tropiku. W takich namiotach próg sypialny jest wysoki, dzięki czemu śnieg nie wpadnie do środka. Najważniejszą jednak cechą namiotów zimowych jest solidna konstrukcja, która dobrze chroni przed wiatrem oraz nie załamie się przy intensywnych opadach śniegu. 

Podłogę w namiocie należy wyścielić akcesorium, które odizoluje zimno bijące od podłoża. W tej roli sprawdzi się na przykład karimata lub solidny koc turystyczny. Jednak jedna warstwa nie będzie wystarczająca, dlatego wyposaż się dodatkowo w kolejną karimatę bądź matę samopompującą.  

Ostatnim akcesorium noclegowym jest śpiwór. Tutaj również warto wybierać ze śpiworów zimowych, dodatkowo kierując się temperaturą komfortu (producenci podają także temperaturę graniczną oraz ekstremalną, ale zależy Ci na komfortowym śnie, a nie jedynie przetrwaniu). W zależności od preferencji możesz wybrać zimowy śpiwór syntetyczny lub śpiwór puchowy. Syntetyk jest bardziej odporny na wilgoć, ale na zimowy biwak lepiej wybrać śpiwór puchowy, który wykazuje lepsze właściwości termiczne i będzie lżejszy.  

Zimą zmrok zapada bardzo szybko, dlatego potrzebne będzie źródło światła. Dobrym i wygodnym w użytkowaniu wyborem będzie lampa biwakowa, którą warto uzupełnić o awaryjną latarkę. Do tego polecamy dorzucić jakieś źródło ognia (krzesiwo, zapalniczkę), wielofunkcyjny multitool, saperkę (przyda się między innymi do przygotowania miejsca pod namiot) oraz obowiązkowo w pełni wyposażoną apteczkę. Dodatkową dawkę ciepła zapewnią grzejki (zarówno do dłoni, stóp i całego ciała) lub dobrze znany termofor. Grzejki lub termofor możesz włożyć też do śpiwora. 

Kuchnia na zimowym biwaku w górach – jaki prowiant i akcesoria wybrać? 

Wybór zestawu kuchennego i prowiantu na biwak zimowy w górach zależny będzie od długości wypadu oraz preferencji obozowicza. Możesz postawić na “domowe” obiady i zabrać ze sobą kuchenkę turystyczną, zestaw garnków i potrzebne produkty spożywcze do konkretnych potraw. Jest też opcja dla osób, które gotować nie chcą – na rynku dostępny jest szeroki wybór konserw, żywności liofilizowanej czy gotowych posiłków, do których należy jedynie dolać wody. Na kuchence zagotujesz również wodę do napełnienia termoforu.  

Na biwak zimą w górach warto jednak przygotować zestaw mieszany, który da obozowiczowi więcej możliwości. Takim standardowym wyposażeniem będzie:  

• kuchenka turystyczna (na przykład wygodny, niewielki palnik gazowy), 
• paliwo do kuchenki (na przykład kartusze), 
• garnek lub patelnia (dostępne są również wygodne zestawy), 
• sztućce (warto zwracać uwagę na sporki i niezbędniki), 
• termos, 
• kubek. 

Oprócz produktów spożywczych takich jak konserwy i liofilizanty warto zabrać ze sobą również batony wysokoenergetyczne oraz racje wojskowe. Batony przydadzą się na przykład przy marszu zapewniając dodatkową dawkę energii. Wojskowa racja żywnościowa to awaryjny posiłek, który może umożliwić przetrwanie, kiedy obozowicz zostanie zaskoczony przez sytuację kryzysową. 

Spanie w górach zimą – przygotowanie psychiczne 

Nocowanie zimą w górach może być wyzwaniem dla psychiki obozowicza. Nocą w lasach niosą się bardzo różne (i czasami dziwne) dźwięki, które mogą pobudzić wyobraźnie i podsycać strach. Warto więc zabrać przynajmniej na ten pierwszy biwak osobę towarzyszącą. Sama świadomość, że nie jest się samym może już być kojąca. 

Innym aspektem jest lęk przed nieporadzeniem sobie w warunkach zimowych podczas nocowania na biwaku. Szczególnie przy pierwszej wyprawie warto wybierać miejsce na biwak, które nie jest bardzo oddalone na przykład od parkingu, na którym zostawiasz samochód. Sama świadomość, że w każdej chwili możesz zrezygnować i wrócić do domu będzie zapewniać więcej komfortu. 

Należy też pamiętać, aby zawsze powiadomić kogokolwiek o tym, gdzie i na jak długo się wybierasz. Staraj się także pozostawać w kontakcie z rodziną, przyjaciółmi czy znajomymi, aby w razie jakichkolwiek trudności ktoś mógł powiadomić służby ratunkowe, jeżeli Ty nie będziesz w stanie tego zrobić.  

Biwak zimą w górach: podsumowanie przygotowań 

Biwakowanie w górach zimą jest bez dwóch zdań trudniejsze niż w innych porach roku. Ze względu na szybko zapadający zmrok, niską temperaturę i utrudnione rozbijanie namiotu w śniegu taki biwak może stanowić wyzwanie. Warto jednak pamiętać, że nie będzie to tak trudne, jeżeli obozowicz jest dobrze przygotowany. 

Na zimowy biwak w górach niezbędne jest wyposażenie, które zapewni odpowiedni komfort termiczny – ciepła odzież, dobry śpiwór, izolacja od podłoża i solidny namiot. Należy też pamiętać o uzupełnianiu wartości odżywczych – stawiaj na produkty, które dodadzą energii, ale nie wymagają długiej lub żadnej obróbki takie jak batony wysokoenergetyczne, żywność liofilizowana, wojskowe racje żywnościowe. Pamiętaj także o swoim bezpieczeństwie – wyposaż się w apteczkę, powiadom bliskich, w razie problemów wezwij służby. Ostatnim ważnym punktem jest umiejętność rezygnacji – nie bój się porażki, jeżeli czujesz, że sobie nie poradzisz, wróć do domu.