Foto: Smog w Krakowie. Autor: Jarosław Ciuruś, CC BY-SA 3.0
W zeszłym roku od początku sezonu grzewczego zrobiło się głośno o problemie smogu. Według wskaźników najgorzej było w Krakowie, ale w każdym innym dużym mieście i wielu mniejszych miejscowościach stan powietrza był bardzo zły. Odradzano uprawianie aktywności na zewnątrz, a nawet wychodzenie z domu. Właściwe czym jest smog i dlaczego jest groźny?
Czym jest smog?
Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym, wynikającym z zanieczyszczenia powietrza w połączeniu z mgłą i brakiem wiatru. Zanieczyszczenia to pyły i gazy pochodzące ze spalania węgla, spalin samochodowych i z zakładów przemysłowych. Z tego typu smogiem, nazywanym londyńskim, mamy do czynienia w okresie jesienno-zimowym. Latem spaliny unoszące się nad miastem przy jednocześnie wysokiej temperaturze powietrza tworzą smog fotochemiczny.
Głównym źródłem zanieczyszczeń wpływających na powstawanie smogu są piece i kotły na paliwa stałe. Problemem jest również nieumiejętne używanie kotłów górnego spalania, używanie paliw niskiej jakości i śmieci jako opału, oraz transport drogowy i przemysł.
Pyły PM10 i PM2.5
W skład smogu wchodzą różne substancje. Niebezpieczne dla naszego są tak zwane pyły zawieszone – PM10 i PM2.5. Są to mieszaniny substancji organicznych i nieorganicznych, w tym drobiny piasku, kurzu, popiołu, metali ciężkich, dioksyn i furanów, i tak dalej. Oznaczenia pyłów PM10 i PM2.5 pochodzą od ich wielkości. Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego wynosi 40 µg/m3, a poziom alarmowy 200 µg/m3. Pył PM2,5 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi. Docelowa wartość średnioroczna dla pyłu PM2,5 wynosi 25 µg/m3, poziom dopuszczalny 25 µg/m3, a poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji dla 2012 r. 27 µg/m3.
Dlaczego smog jest groźny?
Przebywanie w zanieczyszczonym środowisku nie pozostaje obojętne dla naszego zdrowia. Nawet osoby cieszące się dobrym zdrowiem po krótkotrwałym kontakcie ze smogiem są narażone na podrażnienie spojówek, krtani i tchawicy, przemijające stany zapalne, w tym stan zapalny płuc. Poza tym będą odczuwać zmęczenie i mniejszą wydajność podczas aktywności fizycznej. U osób cierpiących na choroby płuc może nastąpić poważne zaostrzenie w przebiegu choroby.
Długotrwały kontakt ze smogiem jest jeszcze bardziej niebezpieczny. Może prowadzić do rozwoju nowotworów złośliwych, takich jak rak płuca, zatok, jamy ustnej, gardła i krtani, przełyku, nerki. Sprzyja również przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POCHP) – kiedyś jej głównym powodem było palenie papierosów i uwarunkowania genetyczne, ale obecnie coraz więcej zachorowań rozpoznaje się u osób spoza grupy ryzyka.
Bardzo niebezpieczne są pyły PM2.5, ponieważ są tak małe, że mogą przenikać przez ściany pęcherzyków płucnych, skąd trafiają do naczyń płucnych i układu krwionośnego, przez co przyczyniają się do rozwoju chorób układu krwionośnego, czyli choroby wieńcowej, nadciśnienia i zaburzeń rytmu serca. Nasilają także objawy u osób, u których choroby te już występują.
Jak się chronić przed smogiem?
Bardzo trudno jest zabezpieczyć się przed zanieczyszczonym powietrzem. Warto monitorować poziom zanieczyszczeń – można to sprawdzać na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a także pobrać na swój telefon jedną z aplikacji pokazujących dane ze stacji badawczych. Proste doświadczenie z wacikiem założonym na rurę od odkurzacza i włączenie ssania pokaże nam wizualnie jak bardzo zanieczyszczone jest powietrze w naszym domu czy zaraz za oknem. W mieszkaniu można oczyszczać powietrze za pomocą filtra, który również może służyć jako nawilżacz. Takie urządzenie powinni nabyć rodzice małych dzieci, alergicy oraz osoby z chorobami płuc.
Gdy zanieczyszczenie powietrza przekracza przyjęte normy, powinno się ograniczyć przebywanie na zewnątrz i zrezygnować z uprawiania sportów na ,,świeżym” powietrzu. Ale przecież nie da się całkowicie zrezygnować z wychodzenia z domu – jakoś trzeba się dostać do pracy, zrobić zakupy czy odwieźć dzieci do szkoły. Wtedy warto skorzystać z maski antysmogowej, która zabezpiecza przed wdychaniem szkodliwych pyłów. Wybierając maskę trzeba szukać takiej, która jest wyposażona w filtr zatrzymujący pyły PM2.5 i PM10. Filtr wymienia się co jakiś czas, w zależności od intensywności użytkowania, dzięki czemu maska może długo służyć.
Kiedy wiesz już, czym jest smog i dlaczego jest groźny, sprawdź naszą ofertę masek antysmogowych i akcesoriów. Dostępne są maski przeznaczone do użytkowania na co dzień, a także dedykowane dla biegaczy i rowerzystów, oraz wymienne filtry.
Maski to dobra rzecz, powiedziałbym nawet niezbędna, ale kluczem do rozwiązania problemu smogu jest termomodernizacja budynków, tylko nie pierwszym lepszym styropianem ale sprawdzonym, najlepiej takim posiadającym rekomendację ITB. Sprzedawanych jest wiele styropianów nie spełniających podstawowych parametrów izolacyjnych
Jak ocieplać to tylko dobrym styropianem. Sprawdzajcie raporty GUNB, mnustwo producentów styropianu oszukuje na jakości zwłaszcza teraz gdy termoizolacja stała się jeszcze bardziej powszechna ze względu na walkę z zanieczyszczeniami powietrza
no ale w domu też lata tych świństw, ja polecam sprawdozny dobry oczyszczacz powietrza, mam ROGER stadler
Mieszkam w centrum Warszawy, więc zakładam maski, jak tylko poziom smogu idzie w górę. Nie wyobrażam sobie, żeby nie przewietrzyć domu przed snem np., wiec W domu zainstalowaliśmy ramki Fakro, które nie przepuszczają zanieczyszczeń