Hobbystyczne poszukiwanie skarbów czy poszukiwania archeologiczne to tylko jedne z licznych zastosowań wykrywaczy metali. W tym artykule wyjaśniamy, jak działają te urządzenia, w jaki sposób są zbudowane i jakie dokładnie mają zastosowania.
Jak działa wykrywacz metali
Zastanawiasz się, jak to się dzieje, że wykrywacz jest w stanie rozpoznać metalowe przedmioty umieszczone w ziemi? Wyjaśniamy krótko, w jaki sposób się to dzieje.
Wykrywacz metali generuje pole elektromagnetyczne wokół cewki. Jeśli metalowy przedmiot znajdzie się w tym polu, zaburza je. Takie zmiany w polu elektromagnetycznym są następnie odbierane przez wbudowany w wykrywacz detektor magnetyczny. Działa on jako czujnik, który rejestruje zmiany w polu magnetycznym wywołane przez metalowy przedmiot. Gdy detektor takie zmiany zarejestruje, przekazuje informacje do układu sterowania wykrywacza, który następnie zamienia te informacje na sygnał dźwiękowy, wibracje lub światło, informując użytkownika o obecności metalu.
Częstotliwość wykrywacza metali
Istotnym i najbardziej podstawowym parametrem przy wyborze odpowiedniego wykrywacza jest częstotliwość jego pracy. Czym jest częstotliwość w wykrywaczach metali? Jest to ilość emitowanych przez cewkę do gleby fal elektromagnetycznych. Im wyższa częstotliwość, tym więcej może być wyemitowanych fal, ale na małej głębokości. Niska częstotliwość z kolei emituje mniej fal elektromagnetycznych, natomiast docierają one głębiej. Jak to się przekłada na poszukiwania w praktyce?
Wysoka częstotliwość wykrywacza metali lepiej sprawdza się w poszukiwaniu drobnych przedmiotów jak monety, które trudno byłoby wykrywać przy niskiej częstotliwości. Ustawienie wysokiej częstotliwości wybierz również wówczas, gdy zależy Ci na poszukiwaniu złotych lub żelaznych elementów (metali słabo przewodzących). Wadą tego parametru ustawionego na większe wartości w wykrywaczu jest jednak to, że zdecydowanie trudniej będzie wykryć głęboko zakopane przedmioty.
Niska częstotliwość zalecana jest w przypadku, gdy zależy Ci na poszukiwaniach dużych, głęboko zakopanych przedmiotów. Przy takim ustawieniu bowiem trudno będzie znajdować drobne metalowe skarby jak monety. Niewielka ilość emitowanych fal elektromagnetycznych pozwala też na znajdowanie srebrnych przedmiotów ze względu na to, że srebro jest świetnym przewodnikiem prądu.
Czy częstotliwość i czułość wykrywacza metali są tym samym?
Są to dwa różne parametry, które można regulować osobno. Czułość odpowiada głównie za to, jak czuły ma być detektor na wykrywane metale. Im większa czułość, tym mniejsze przedmioty i słabiej przewodzące prąd jesteś w stanie wykryć, ale nie unikniesz też większych fragmentów metalu. Im wyższa czułość, tym większa szansa na powstanie zakłóceń. Niska czułość sprawdza się, gdy nie zależy Ci na pierścionkach czy monetach, a tylko na większych przedmiotach. W takim ustawieniu detektor zignoruje małe przedmioty.
Skupiając się na poszukiwaniu dużych, głęboko zakopanych przedmiotów, ustaw niską czułość i niską częstotliwość. Jeśli jednak chcesz szukać bardzo drobnych przedmiotów, słabo przewodzących prąd, wybierz wysoką czułość oraz wysoką częstotliwość. Miej jednak na uwadze, że takie ustawienie to największa szansa na powstanie zakłóceń i w ostateczności utrudnienie w poszukiwaniach.
Dyskryminacja, tryby pracy oraz inne funkcje w wykrywaczach
Nowoczesne wykrywacze metali są wyposażone w różne zaprogramowane przez producenta tryby pracy oraz funkcje dodatkowe, których zadaniem jest ułatwienie poszukiwań.
Popularną i bardzo przydatną funkcją w detektorach metali jest dyskryminacja. Funkcja ta pozwala na wykrywanie tylko wybranych rodzajów metali i wykluczanie tych, na których Ci nie zależy. Dyskryminacja pozwala na uniknięcie kopania w poszukiwaniu przedmiotów, które nie są dla Ciebie wartościowe. Możesz dzięki tej funkcji wykluczyć np. żelazo i wykrywacz, wówczas nie będzie sygnalizował jego obecności w glebie.
W oparciu o dyskryminację producenci oferują często wbudowane tryby pracy. Przykładowe z nich to:
- Brak dyskryminacji – sygnalizowanie wszystkich metali. Tryb polecany wówczas, gdy nie zależy nam na niczym konkretnym lub poszukiwanie w jakimś trybie staje się bardzo trudne.
- Biżuteria – tryb nastawiony na poszukiwanie cennej biżuterii jak pierścionki, wisiorki czy zegarki. Pomijane w tym trybie będzie większość metali wykonanych z żelaza.
- Ustawienia własne – tryb, który możesz zaprogramować na swój sposób, jeśli żaden z oferowanych przez producenta nie spełnia twoich oczekiwań.
- Artefakty – zaprogramowane tak, by wykluczyć poszukiwanie drobnych przedmiotów, a wskazywać obecność dużych wykonanych np. z ołowiu czy brązu.
- Monety – jak sama nazwa wskazuje, tryb przeznaczony do poszukiwania monet.
Oprócz dyskryminacji i różnych zaprogramowanych trybów pracy, przydatną funkcją w wykrywaczach metali jest pinpoint. Pozwala ona na precyzyjne określenie położenia metalowego przedmiotu i jego głębokości. Działa na zasadzie zmniejszenia pola detekcji do bardzo małej powierzchni, co pozwala na dokładne określenie położenia i kształtu przedmiotu.
Główne obszary zastosowania wykrywaczy metali
Często myśląc o wykrywaczach metali, mamy na myśli chodzenie po lesie czy plaży w poszukiwaniu skarbów. Hobbystyczne wykorzystanie to jednak nie wszystko. Poniżej przedstawiamy główne dziedziny, w których stosuje się detektory metali.
Hobbystyczne poszukiwania skarbów i artefaktów – jak wspomnieliśmy wyżej, wykrywacze metali są często stosowane przez hobbystów, którzy lubią spędzać wolny czas na poszukiwaniach ukrytych skarbów, monet, biżuterii i innych cennych przedmiotów.
Przemysł – wykrywacze metali są szeroko stosowane w przemyśle, w szczególności w branży spożywczej, farmaceutycznej i chemicznej. Głównym zadaniem tych urządzeń jest wykrywanie obecności metalowych zanieczyszczeń w produktach spożywczych, lekach czy kosmetykach.
Bezpieczeństwo – detektory metali są stosowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscach publicznych, takich jak lotniska, banki, stadiony czy muzea. Pomagają wykryć niebezpieczne przedmioty, takie jak broń palna i noże, przed wejściem do tych miejsc. Wykrywacze występują w formie znanych wszystkim bramek.
W dziedzinie bezpieczeństwa wykrywacze występują również w formie małych ręcznych modeli, stosowanych przez policję lub ochronę w celu przeszukania osób przed wejściem np. na imprezy masowe, by upewnić się, że nie wnoszą one ostrych i niebezpiecznych narzędzi.
Archeologia – wykorzystywane przez archeologów w celu odkrywania i badania zabytków, takich jak monety, biżuteria, broń i narzędzia, które są ukryte w ziemi.
Powyższe obszary zastosowania wykrywaczy metali to oczywiście nie wszystko. Stosuje się je również w poszukiwaniach niewypałów, do wykrywania instalacji elektrycznych w ścianach i wiele więcej.
Najczęstsze pytania
Podsumowując artykuł, odpowiadamy na kilka popularnych pytań, które dostajemy od naszych klientów na temat wykrywaczy metali.
Jaki wykrywacz do monet wybrać?
Do poszukiwania monet warto wybrać wykrywacz ze wbudowaną funkcją dyskryminacji, która pozwoli na detekcję tylko wybranych rodzajów metali, takich jak monety, a wykluczenie innych przedmiotów. Warto zwrócić uwagę na modele, które mają zaprogramowany tryb pracy “monety”. Przydatna może się również okazać funkcja pinpoint, która pozwoli na dokładne określenie położenia szukanego przedmiotu.
Jaki wykrywacz metali do poszukiwania meteorytów?
Do poszukiwania meteorytów najlepiej wybrać model z funkcją detekcji żelaza i niklu, ponieważ meteoryty składają się między innymi właśnie z tych pierwiastków. Dobrym wyborem może być również wykrywacz z funkcją identyfikacji minerałów, która pozwoli odróżnić meteoryt od innych kamieni i minerałów. Zwróć również uwagę na takie parametry jak głębokość detekcji – im większa, tym lepiej.
Jak ustawić wykrywacz metali na złoto?
Jeśli skupiasz się na poszukiwaniu drobnych kawałków złota, to wybierz wykrywacz z możliwie jak największą częstotliwością, ponieważ biorąc pod uwagę słabe przewodzenie złota i niewielkie wymiary drobinek, to właśnie modele z maksymalną częstotliwością 18 czy 20 kHz zapewnią najlepszą skuteczność.
Kilka wskazówek do samego ustawienia wykrywacza:
- Użyj funkcji dyskryminacji, aby wykluczyć poszukiwanie innych rodzajów metali i skupić się tylko na złocie.
- Ustaw wysoką częstotliwość i czułość, ale nie przesadzaj, by nie spowodować zakłóceń.
- Włącz funkcję Pinpoint, aby dokładnie zlokalizować drobinki złota.
- Wybierz tryb detekcji, który jest najlepiej dopasowany do rodzaju terenu, w którym się znajdujesz, np. plaża (o ile posiadasz model z takim trybem).
Jak obsługiwać wykrywacz metali?
Polecamy dokładnie zapoznać się z powyższym artykułem i najlepiej z instrukcją dołączoną przez producenta do opakowania z wykrywaczem. Możemy zalecić ze swojej strony, aby przeszukując teren, nie wykonywać gwałtownych i szybkich ruchów. Wykrywacz przesuwaj powoli i stabilnie, z cewką prowadzoną jak najbliżej gleby. Możesz wyposażyć się w dodatkową osłonę cewki, by jej nie uszkodzić przy poszukiwaniach.
Wykorzystanie wykrywaczy metali od 1 maja 2024 r.
Z dniem 1 maja 2024 r. wejdą w życie nowe regulacje dotyczące poszukiwań zabytków w Polsce. Zgodnie z nimi, używanie wykrywaczy metali będzie dozwolone po uzyskaniu zgody właściciela nieruchomości, a także konieczne będzie zgłoszenie takiej działalności do ministerialnego rejestru poszukiwań zabytków. Ciekawym aspektem jest możliwość składania zgłoszeń poprzez dedykowaną aplikację mobilną udostępnioną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Zgłoszenia do rejestru poszukiwań będą obejmować dane osobowe poszukiwacza, termin poszukiwań, oświadczenie o pełnoletniości oraz informacje o uzyskanej zgodzie od właściciela i posiadacza nieruchomości. Nowe prawo zobowiązuje poszukiwaczy do powiadamiania wojewódzkiego konserwatora zabytków o każdym znalezionym przedmiocie, który może być zabytkiem archeologicznym. Dodatkowo, konieczne będzie zabezpieczenie znaleziska i oznaczenie miejsca jego odnalezienia pod rygorem kary.
Prowadzenie poszukiwań będzie surowo zabronione na obszarach uznanych za zabytki oraz w ich bezpośrednim otoczeniu (w odległości 10 metrów), na terenach parków kulturowych, cmentarzach, dawnych cmentarzach, okolicach mogił i grobów wojennych oraz miejscach kaźni. Istotnym elementem nowelizacji jest to, że znaleziska staną się własnością Skarbu Państwa, a poszukiwaczom przysługiwać będzie dyplom lub nagroda pieniężna, nie przekraczająca 25-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, z możliwością podniesienia do 30-krotności w wyjątkowych przypadkach.
