Odpowiednie ubranie stanowi kluczową kwestię podczas przygód na górskich stokach. W trakcie skiturowych wypraw, gdzie długie podejścia idą w parze ze zjazdami, warunki atmosferyczne oraz poziom Twojej aktywności mogą się często zmieniać, dlatego warto zadbać o prawidłowy ubiór.
W tym artykule opisujemy, jak skomponować strój na skitury, aby zapewnić sobie maksymalny komfort, ochronę przed warunkami atmosferycznymi i swobodę ruchu podczas intensywnego wysiłku. Przeczytasz także o dodatkach i akcesoriach, które sprawią, że Twoja skiturowa przygoda będzie nie tylko bezpieczna, ale także pełna satysfakcji. Zapoznaj się z naszym wpisem, aby móc cieszyć się każdym podejściem i zjazdem oraz być przygotowanym niezależnie od pogody.
Co to jest skitouring?
Skitouring lub w wersji polskiej – skitury, to forma aktywności zimowej łącząca narciarstwo z turystyką górską. Polega ona na przemierzaniu górskich terenów poza wyznaczonymi szlakami na specjalnych nartach, które są przystosowane zarówno do zjazdów, jak i podejść. Narty skiturowe pozwalają dotrzeć praktycznie wszędzie, jednocześnie stanowiąc szybszą formę poruszania się niż wędrówki np. na rakietach śnieżnych lub pieszo. Przy skituringu nie korzysta się z wyciągów narciarskich.
Narty tego typu są dużo lżejsze od tradycyjnych i w czasie marszu ograniczają zapadanie się w śniegu oraz pozwalają na szybkie przemieszczanie się po trasie. Niezbędną ich częścią są tzw. foki, czyli pasy antypoślizgowego materiału mocowane na ślizgach nart, które gwarantują stabilność i zapobiegają cofaniu się podczas podejścia na stromy stok. Do zjazdu foki są zdejmowane, a po zblokowaniu wiązań narty skiturowe przekształcają się w prawie klasyczne narty zjazdowe.
Wyprawy skiturowe cieszą się coraz większą popularności i są ciekawą formą aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. Z uwagi na dużą różnorodność poziomu zaawansowania tras skiturowych, tej rodzaj turystyki narciarskiej może uprawiać każdy, kto lubi adrenalinę i wysiłek fizyczny. Jest to świetny sposób na urozmaicenie klasycznych form narciarstwa i przetestowanie swoich umiejętności na bardziej wymagających terenach, jak i możliwość poznawania nowych ścieżek górskich.
Na skitury ubieraj się warstwowo
Aktywności górskie takie jak skitouring wymagają ochrony przed zmieniającą się pogodą. Najlepiej sprawdzi się tutaj system ubierania się warstwowego, polegający na mieszaniu i dopasowywaniu różnych elementów odzieży, aby zachować jak największą wygodę oraz bezpieczeństwo. Jest to szczególnie ważne w przypadku różnych poziomów aktywności fizycznej.
Pamiętaj, że każdy gram odzieży zwiększa całkowitą wagę Twojego ekwipunku, co ma wpływ zarówno na trudność podchodzenia, jak i zjazdu. Należy więc znaleźć idealną równowagę między wysoką funkcjonalnością a niską wagą noszonej odzieży.
Odpowiedni strój na skitury powinien składać z następujących elementów:
- oddychającej warstwy podstawowej, która znajduje się bezpośrednio przy skórze i jej zadaniem jest odprowadzanie potu i wilgoci – bielizna termoaktywna, skarpety,
- warstwy środkowej zapewniającej izolację termiczną, zatrzymując jak najwięcej ciepła ciała – polar, bluza, softshell,
- warstwy zewnętrznej chroniącej przed wiatrem, deszczem, śniegiem – kurtka membranowa, hardshell, spodnie,
- dodatki i akcesoria – czapka, rękawice, stuptuty, okulary.
Oddychająca warstwa podstawowa, czyli bielizna termoaktywna i skarpety
Bielizna termoaktywna
Pierwszą, podstawową warstwą stroju na skitury jest bielizna termoaktywna, czyli warstwa najbliższa skórze. Jej zadaniem jest odprowadzanie potu ze skóry poprzez odparowywanie wilgoci. Podczas niskich czy ujemnych temperatur, odprowadzająca wilgoć bielizna termoaktywna jest niezbędna, aby utrzymać suchą skórę. Jest to bardzo ważne, ponieważ pomaga zapobiegać wychłodzeniu, a nawet hipotermii.
Wybierając bieliznę termoaktywną, warto zwrócić uwagę na materiały oddychające, przede wszystkim funkcjonalne włókna syntetyczne lub wełnę naturalną np. Merino. Wełna ta wyróżnia się właściwościami antybakteryjnymi, co oznacza, że jest mniej podatna na rozwój nieprzyjemnych zapachów, nawet po dłuższym noszeniu. Jest znana również ze swojej wyjątkowej miękkości. Włókna wełny Merino są cienkie, co sprawia, że są delikatne dla skóry i nie powodują podrażnień.
W zależności od tego o jakiej porze roku i w jakich warunkach pogodowych planujesz wyprawę na skitury – wybierz odpowiednią grubość i gramaturę bielizny termoaktywnej. W przypadku niezbyt wymagających wycieczek sprawdzi się zazwyczaj lżejsza opcja. Jeśli jednak planujesz spędzać czas na szybkich zjazdach i trudnych podejściach podczas ujemnych temperatur, wybierz cieplejszą bieliznę całoroczną. Pamiętaj, że zarządzanie wilgocią wiąże się również z pewną wymianą ciepła lub termoregulacją. Im cieńsza tkanina, tym więcej małych szczelin w materiale, a tym samym więcej pary wodnej, która może uciec i chłodnego powietrza, które może dostać się do środka. Tymczasem grubsze warstwy podstawowe zatrzymują ciepłe powietrze blisko skóry i zapewniają lepszą izolację.
Poszukaj wygodnego, dopasowanego do Ciebie kroju bielizny termicznej. Legginsy oraz koszulka termoaktywna powinny być elastyczne, zapewniać swobodę ruchów i pozostawać wygodne przez cały dzień. Długie legginsy muszą poruszać się razem z Tobą i pracować pod spodniami nawet podczas intensywnego skituringu.
Aby bielizna termoaktywna prawidłowo spełniała swoje zadanie, cały system warstw musi ze sobą współpracować i być dobrze dobrany. W przeciwnym razie wilgoć odciągnięta od skóry zostanie uwięziona pod warstwą ubrań.
Skarpety
Drugim elementem pierwszej warstwy odzieży skiturowej są skarpety. Najlepszym wyborem będą te z wysoką zawartością wełny. Nie muszą być one zbyt grube, ponieważ w butach narciarskich izolację zapewnia dodatkowa wkładka termiczna. Upewnij się, że skarpety są dobrze dopasowane, mają dodatkowe wzmocnienia, strefy amortyzujące wstrząsy, ale tym samym nie uciskają. Zbyt ciasne dopasowanie może ograniczać krążenie krwi i mieć wpływ na Twoje samopoczucie. Większość górskich skarpet narciarskich sięga do kolan, aby chronić również golenie. Zaleca się dobieranie skarpet pod buty, które zamierzasz razem z nimi nosić.
Środkowa warstwa izolacyjna – polar, bluza, kurtka hybrydowa, softshell
Środkowa warstwa ma za zadanie utrzymanie ciepła wytworzonego przez ciało podczas aktywności fizycznej. Warstwa pośrednia może być noszona pod kurtką, gdy będziesz na stoku lub jako samodzielny element np. podczas powrotu z wycieczki.
Polar, bluza
Lekki lub średniej grubości polar oraz bluza wykonana z technicznych materiałów to wszechstronne rozwiązania zapewniające wysoki stopień izolacji termicznej. Polar zapewnia ciepło nawet wtedy, gdy jest wilgotny, a także szybko schnie. Bluza polarowa również dobrze oddycha, więc jest mniej prawdopodobne, że się w niej przegrzejesz. Jej wadą jest jednak to, że podczas silnego wiatru może okazać się niewystarczająca. Sprawdzi się więc w szczególnie złych warunkach tylko w połączeniu z powłoką wyposażoną w wiatroszczelną membraną.
Softshell
Softshell stanowi lekką warstwę ochronną przed zimnem i wiatrem. Będzie idealny np. podczas zjazdów, ponieważ zapewnia zarówno komfort cieplny, jak i umożliwia wysoką oddychalność. Jest uniwersalny i sprawdzi się zarówno jako warstwa środkowa, jak i zewnętrzna, w zależności od warunków atmosferycznych i trudności aktywności fizycznej. Nowoczesne kurtki typu softshell oferują lepszą wydajność w stosunku do wagi niż zwykły polar i typowa wiatroszczelna warstwa zewnętrzna. Jeśli masz taką możliwość i Twoje wyprawy skiturowe nie są aż tak wymagające, warto zdecydować się na softshell jako uniwersalna warstwa, którą możesz nosić przez większość dnia, zmniejszając wagę i objętość całego ubioru
Ochronna warstwa zewnętrzna – kurtka, hardshell, spodnie skiturowe
Ostatnią, ale nie mniej istotną warstwą jest ochronna warstwa zewnętrzna, która zabezpiecza przed deszczem, śniegiem i wiatrem. Wodoodporna i oddychająca kurtka oraz spodnie skiturowe są niezbędne podczas górskich eskapad. Wykorzystanie membran, takich jak Gore-Tex, pozwala na skuteczną ochronę przed trudnymi warunkami atmosferycznymi.
Hardshell
Membrany stosowane w kurtkach hardshell charakteryzują się wysoką wodoodpornością, która mierzona jest za pomocą testu słupa wody lub ciśnienia hydrostatycznego. Im wyższa wartość słupa wody, tym większe ciśnienie wody może wytrzymać materiał i tym wyższy poziom wodoodporności. Oddychalność membrany jest mierzona poprzez testowanie współczynnika przenikania pary wodnej, które pokazuje, ile pary wodnej przejdzie przez metr kwadratowy tkaniny w ciągu 24 godzin. Im wyższy współczynnik, tym większa przepuszczalność pary wodnej i lepsza oddychalność materiału.
Dobra kurtka skiturowa powinna mieć regulowane mankiety oraz kaptur pozwalający na jazdę w każdych warunkach pogodowych. Przedłużane mankiety narciarskie oraz fartuch śnieżny zapobiegają przedostawaniu się śniegu i wiatru do wnętrza kurtki. W niektórych nowoczesnych kurtkach stosowane są systemy antylawinowe tzw. reflektory Recco, które wysyłają sygnały radiolokacyjne ułatwiające służbom ratunkowym odnalezienie osoby poszkodowanej, która została porwana przez lawinę.
W niektóre cieplejsze i suche dni możesz nie potrzebować hardshella, zwłaszcza jeśli poruszasz się szybko i jesteś w dobrej formie. W tej sytuacji prosta kurtka z powłoką z trwałym wykończeniem hydrofobowym (DWR) może być wszystkim, czego będziesz potrzebował. Możesz zdecydować się również na cieńszą kurtkę puchową z naturalnym bądź syntetycznym sprężystym wypełnieniem, która umożliwia skompresowanie do małych rozmiarów i łatwe transportowanie.
Spodnie
Spodnie skiturowe powinny być wodoodporne, wiatroszczelne, odprowadzające wilgoć, szybkoschnące oraz wystarczająco wytrzymałe i elastyczne, aby można było w nich jeździć na nartach i wspinać się. Powinny również zapewniać dużą wentylację – być np. wyposażone w specjalne zamki wentylacyjne, a także mieć ściślejszy, bardziej wyprofilowany krój, który nie ograniczy swobody ruchu.
Innymi cechami, które powinieneś wziąć pod uwagę przy wyborze odpowiednich spodni to sposób regulacji obwodu w pasie lub talii, możliwość użytkowania spodni z szelkami lub zintegrowanym paskiem, a także czy dobrze pasują na Twoje buty narciarskie.
Co jeszcze będzie przydatne na skiturach? Dodatki i akcesoria
Oprócz głównego ubioru istotne są również dodatki i akcesoria, które zwiększają komfort i bezpieczeństwo podczas skiturowych wypraw. Rękawice z membranami wodoodpornymi, ciepła czapka, komin chroniący przed wiatrem oraz gogle przeciwsłoneczne stanowią nieodłączny element wyposażenia każdego skiturysty.
Stuptuty
Stuptuty zapewniają ochronę oraz izolację spodni i butów podczas dłuższych wycieczek w głębokim śniegu i trudnych warunkach. Wybierz wytrzymałe stuptuty, wykonane z wodoodpornego i oddychającego materiału o dopasowanym kroju. Większe buty, takie jak buty narciarskie, mogą wymagać wybrania większego rozmiaru stuptupów. Zapięcie z przodu jest dobrym pomysłem, ponieważ umożliwia regulację sznurowadeł lub klamer bez konieczności ich zdejmowania.
Czapka, chusta ochronna
Na skitury spakuj czapkę i chustę ochronną, wykonaną najlepiej z termoaktywnych materiałów. Odpowiednio dobrana czapka zabezpieczy głowę przed utratą ciepła, a chusta ochroni szyję i twarz przed wiatrem i mrozem.
W trakcie zjazdów na nartach prędkość generuje silny wiatr, który może prowadzić do uczucia zimna i podrażnień skóry. Czapka i chusta stanowią dobrą barierę ochronną przed tymi warunkami atmosferycznymi. Warto, aby czapka miała dobrze dopasowany krój przykrywający uszy, które są szczególnie narażone na wyziębienie. Upewnij się, że Twoja czapka bez problemu mieści się w kapturze kurtki lub pod kaskiem.
Czapki oraz chusty często wyposażone są również w elementy odblaskowe, co zwiększy Twoje bezpieczeństwo, zwłaszcza podczas jazdy wieczorem lub w warunkach ograniczonej widoczności.
Optymalnym wyborem będą tutaj chusty wielofunkcyjne czy szalokominiarki, które umożliwiają noszenie w wielu różnych konfiguracjach.
Na Militaria.pl znajdziesz komplety bielizny termoaktywnej, które w zestawie oferują również kominiarkę – na przykład zestaw marki Military Wear.
Rękawice
Wybór odpowiednich rękawic na skitury może nie być łatwy. Cieńsze rękawiczki są bardziej precyzyjne i zapewniają pewniejszy chwyt, ale mogą okazać się niewystarczającą ochroną, kiedy będzie naprawdę zimno. Najlepszym wyborem będą wodoodporne rękawice softshellowe z dłuższym mankietem, który zapobiega przedostawaniu się zimnego powietrza do środka, lub rękawice polarowe, które stanowią wysoką izolację termiczną.
Dobrym pomysłem jest zabranie drugiej pary zapasowych rękawic, które zmieszczą się do małej przegrody plecaka lub umożliwią przypięcie na zewnątrz ekwipunku np. do szlufki spodni.
Okulary przeciwsłoneczne, gogle ochronne
Okulary przeciwsłoneczne lub gogle to podstawowa ochrona oczu zabezpieczająca przed szkodliwym promieniowaniem UV, wiatrem, śniegiem i silnymi odblaskami światła. Sprawdzą się również jako dodatkowa ochrona przed wystającymi na trasie gałęziami np. podczas szybkich zjazdów.
Gogle ochronne powinny zapewniać szerokie pole widzenia, umożliwiając skuteczne monitorowanie otoczenia i unikanie przeszkód na stoku. Im szersze pole widzenia, tym lepsza kontrola nad otoczeniem. Dodatkowo wyposażone powinny być w systemy przeciwmgielne, takie jak wentylacja lub specjalne powłoki, aby uniknąć zamglenia soczewek w trakcie intensywnego wysiłku.
Soczewki okularów lub gogli narciarskich są dostępne w różnych stopniach przepuszczalności światła oraz różnych kolorach. Wybierz soczewki odpowiednie do warunków, w jakich najczęściej będziesz jeździć. Soczewki przyciemnione są odpowiednie przy silnym świetle słonecznym, podczas gdy soczewki jaśniejsze mogą być lepsze w pochmurne dni.
Zadbaj o to, aby okulary lub gogle miały solidną konstrukcję i były odporne na uderzenia. W razie upadku lub zderzenia, ochrona przed złamaniem może być decydująca dla bezpieczeństwa oczu. Upewnij się też, że okulary lub gogle są wyposażone w regulowane paski, które umożliwiają dopasowanie ich do Twojego kasku narciarskiego.
Wybór odzieży skiturowej – 5 najczęściej popełnianych błędów
Wybór odpowiedniej odzieży skiturowej może zaważyć między sukcesem a porażką podczas Twojej wyprawy. Noszenie nieodpowiednich ubrań może odebrać radość z jazdy w górach, a w skrajnych przypadkach narazić na fizyczne niebezpieczeństwo. Oto pięć najczęstszych błędów związanych z ubiorem i sposoby na ich uniknięcie.
1. Za dużo odzieży/wyposażenia
W górach trzeba być przygotowanym na zmienną pogodę i sytuacje awaryjne. Musisz mieć przy sobie wszystko, czego będziesz potrzebować, ale pamiętaj, że waga odzieży odgrywa znaczącą rolę podczas skitouringu. Mniejsza waga wyposażenia oznacza więcej zabawy na trasie. Innymi słowy – noś wszystko, czego potrzebujesz, ale jak najmniej.
2. Za mało odzieży/wyposażenia
Jeśli nie jesteś przygotowany na zmiany pogody na skiturach, możesz znaleźć się w niekomfortowych, a nawet niebezpiecznych sytuacjach. Idealny system odzieży musi być wszechstronny i elastyczny, aby zapewnić komfort i ochronę przed zmiennymi warunkami pogodowymi. Zawsze ostatecznie lepiej jest mieć o jedną warstwę za dużo niż o jedną warstwę za mało. Powinieneś wybrać wielofunkcyjną odzież, którą będziesz mógł wykorzystać w różny sposób.
W sytuacji, gdy dopiero zaczynasz przygodę ze skitouringiem, dobrym pomysłem jest sporządzenie listy rzeczy do spakowania, aby upewnić się, że niczego nie zapomniałeś.
3. Noszenie zbyt wielu warstw na podejściach
Jeśli masz na sobie zbyt wiele warstw podczas podejścia na skiturach, szybko zaczniesz się pocić i przegrzewać. Kiedy zatrzymasz się na przerwę, szybko poczujesz zimno, ponieważ nasiąknięta potem odzież schładza skórę. Lepiej jest być nieco lżej ubranym na początku szlaku – kilka minut wspinaczki zapewni, że szybko się rozgrzejesz. Kluczem do przyjemnej jazdy na nartach jest znalezienie właściwej równowagi w ubiorze podczas wspinaczki.W miarę zdobywania doświadczenia w narciarstwie skitourowym odkryjesz, co jest dla Ciebie najlepsze. Wypróbuj różne warstwy bazowe i dostosuj swoją odzież do aktualnych warunków, aby czuć się dobrze przez całą wycieczkę.
4. Noszenie bawełny jako warstwy podstawowej
Skitouring to sport wymagający fizycznie. Już po kilku minutach jazdy na nartach lub podejścia pod górę można się znacznie spocić. Jeśli nie nosisz warstwy bazowej odprowadzającej wilgoć, Twoja odzież i skóra szybko przemokną, a odczuwalna temperatura spadnie. Bawełna to materiał, który zatrzymuje wilgoć, zamiast ją odprowadzać. Może to szybko doprowadzić do dyskomfortu. Ponadto bawełna schnie dość wolno, co może być nieprzyjemne, szczególnie podczas wielodniowych wycieczek.
5. Noszenie niewłaściwych skarpet
Najprostszym sposobem na zrujnowanie wycieczki skiturowej jest pojawienie się pęcherzy na stopach. Noszenie odpowiednich skarpet jest kluczem do zapewnienia, że tak się nie stanie. Ważne jest, aby skarpety narciarskie były wykonane z materiału odprowadzającego wilgoć oraz aby nie były zbyt grube. Grube skarpety nie utrzymują ciepła stóp w butach narciarskich, wręcz przeciwnie – powodują dodatkowy ucisk i zmniejszają przepływ krwi.
Starannie zaprojektowana amortyzacja na palcach, pięcie i kostce może zapewnić ochronę i komfort, których potrzebujesz podczas jazdy. Jednocześnie gładka powierzchnia bez potencjalnie drażniących szwów jest ważna, aby zapobiec powstawaniu pęcherzy.
Idealnie byłoby, gdyby każda warstwa Twojej odzieży skiturowej spełniała wiele funkcji, aby zapewnić maksymalną możliwą wszechstronność i wydajność. Zapoznaj się z szeroką ofertą odzieży zimowej, która sprawdzi się na skiturach. Z Militaria.pl ubierzesz się od stóp do głów i szybciej dotrzesz na szczyt!
