Decydując się na zakup latarki LED warto zwrócić uwagę na kilka aspektów, które pomogą w dokonaniu wyboru. Dla każdej osoby ostatecznie może to być coś innego, ponieważ zakup będzie zależał od planowanych zastosowań (np. praca, turystyka, sytuacje awaryjne), a równie istotną rolę odgrywają także indywidualne upodobania. Właśnie dlatego warto zapoznać się z kilkoma pojęciami związanymi z latarkami LED, które będą pomocne w trakcie podejmowania decyzji.
Technologia LED
Zacznijmy od początku. Nie da się ukryć, że technologia LED opanowała świat, więc warto poświęcić temu parę zdań. Najpierw pozwolimy sobie na bardzo krótkie omówienie starszej generacji źródeł światła.
W przypadku żarówki, czyli lampy żarowej, żarnik (cienki drut o wysokiej temperaturze topnienia) jest umieszczony w bańce, najczęściej wypełnionej gazem obojętnym. Po podłączeniu żarówki do prądu można uzyskać efekt w postaci rozgrzewania żarnika, czemu towarzyszy przekształcanie energii w światło. Niestety bardzo duża część energii jest emitowana w postaci ciepła, co sprawia, że nie jest to energooszczędna technologia.
Interesującym rozwiązaniem o zdecydowanie wyższej efektywności okazało się źródło światła bazujące na elektroluminescencji, czyli diody elektroluminescencyjne, znane pod angielskim skrótem LED. Mimo iż rozwinięcie tego skrótu (light-emitting diode) zawiera słowo „dioda”, w Polsce przyjęło się powszechne stosowanie pleonazmu „dioda LED”, dlatego też w dalszej części tego artykułu również będziemy posługiwać się takim określeniem.
Diody LED wytwarza się z materiałów półprzewodnikowych, a ich barwa zależy od rodzaju takiego materiału. W uproszczeniu, w diodach elektroluminescencyjnych dochodzi do bezpośredniej przemiany prądu elektrycznego w światło widzialne i ma to związek ze zjawiskiem fizycznym określanym jako rekombinacja. Proces ten wiąże się z obniżaniem stanu energetycznego elektronów i towarzyszącej temu emisji energii w postaci fotonów. Na tym w dużym skrócie i uproszczeniu polega ich działanie.
Diody LED i ich zalety
Przede wszystkim diody LED pozwoliły na bardzo duży skok sprawności, ponieważ ok. 95% dostarczanej energii jest zamieniane na światło! Dla porównania w przypadku lamp żarowych mamy do czynienia ze sprawnością na poziomie ok. 10%, a więc większość energii jest zwyczajnie marnowana na emisję ciepła.
Kolejne zalety diod elektroluminescencyjnych, o których warto wspomnieć, to chociażby długa eksploatacja (czas pracy liczony w dziesiątkach tysięcy godzin) i bardzo wysoka wytrzymałość (żarówkę jest łatwo uszkodzić, a diody LED są odporne na wstrząsy i uderzenia).
Latarki LED
Najwyższa pora przejść do samych latarek LED. Jeżeli planujemy zakupy, prawdopodobnie pierwszy podział jaki przyjdzie nam do głowy, to latarki czołowe oraz latarki ręczne. Naturalnie rodzi się też pytanie: co jest lepsze? Odpowiedź z pewnością nie zaskakuje: to zależy od naszych potrzeb. Trzeba podkreślić, że dokładne omówienie każdego z tych rodzajów latarek LED to tematy na osobne artykuły. Tutaj chcemy się skupić przede wszystkim na przydatnych pojęciach, więc poniżej zamieszczamy jedynie krótkie, ogólne omówienie latarek czołowych oraz ręcznych.
Latarki czołowe
Większości znane pod popularną nazwą czołówka, latarki czołowe mają trudną do przecenienia zaletę, mianowicie ich użytkownik ma wolne ręce. Niezależnie od tego czy z czołówki będziemy korzystać w pracy, czy np. podczas aktywności typowo turystycznych, ta zawsze oświetli interesującą nas przestrzeń, a przy tym pozwoli efektywnie działać.
Kompaktowa i lekka latarka czołowa nie będzie uciążliwa dla użytkownika, a wygoda z pewnością nie należy do czynników, które powinno się lekceważyć. Dodatkową zaletą może być także bezproblemowa obsługa – np. gdy czołówka została zaprojektowana w taki sposób, że można ją łatwo obsługiwać nawet z rękawiczkami na dłoniach.
Latarki ręczne
Nie zawsze zależy nam na tym, żeby przede wszystkim mieć wolne ręce. Czasem po prostu chcemy szybko sięgnąć po latarkę i oświetlić nią interesujący nas obszar – niewielkich rozmiarów ręczna latarka LED zmieści się np. w kieszeni, zawsze będzie pod ręką i w dodatku będzie można ją błyskawicznie wykorzystać. W niektórych sytuacjach po prostu nie będziemy mieli czasu ani ochoty zakładać czołówki, a wtedy ręczna latarka LED świetnie się sprawdzi. Czasem dużą zaletą będzie również to, że ręczna latarka świeci tam gdzie ją skierujemy, a nie tam gdzie akurat obrócimy naszą głowę.
Lumeny w latarkach LED
Lumeny to jednostka miary strumienia świetlnego. Najogólniej mówiąc, wartość ta pozwala zrozumieć jak jasno świeci dana latarka. Strumień świetlny powinien być dobrany adekwatnie do naszych potrzeb oraz preferencji, dlatego też całość nie sprowadza się wyłącznie do stwierdzenia typu: „im więcej lumenów tym lepiej”.
Warto wspomnieć także o obliczaniu efektywności świetlnej. Do tego potrzebny jest właśnie strumień świetlny, a także moc. Jeżeli podzielimy wspomniany strumień świetlny (lumeny) przez moc (waty), wtedy uzyskamy informację na temat wydajności naszego źródła światła – innymi słowy o tym, czy jest bardziej lub mniej oszczędne.
Tutaj przykład latarki o rekordowej mocy 25000 lumenów:
Tryby świecenia
Bardzo przydatną funkcją są tryby świecenia, ponieważ z reguły nie jest tak, że zawsze chcemy korzystać z maksymalnej jasności dostępnej w naszej latarce LED. Przełączenie na niższą jasność pozwala również na mniejsze zapotrzebowanie na energię i tym samym dłuższy czas działania.
Jeżeli w zupełnych ciemnościach, dodatkowo np. w ciasnym pomieszczeniu, włączymy latarkę w najmocniejszym trybie świecenia, wtedy efekt może być wręcz nieprzyjemny, ponieważ chwilowo się oślepimy. Przeciwieństwem takiej sytuacji jest np. korzystanie z tzw. trybu moonlight, czyli najsłabszego strumienia świetlnego dostępnego w latarce (zwykle zaledwie 0,5 lm). Bardzo przydatne gdy np. chcemy szybko spojrzeć na mapę.
Regulacja wiązki światła
Latarki z taką funkcją, popularnie nazywaną zoomem, pozwalają na regulowanie wiązki światła, tzn. uzyskanie bardziej punktowego skupienia lub większego rozproszenia. W latarkach ze zwykłą żarówką było to popularne rozwiązanie, w nowoczesnych latarkach LED odchodzi się od tej funkcji na rzecz kilku trybów świecenia.
Klasy szczelności IP
Dzięki kodom IP można uzyskać informację na temat stopnia ochrony, jaki oferuje obudowa danego urządzenia elektrycznego. Po skrócie IP (International Protection Rating) występują dwie cyfry. Pierwsza informuje o ochronie ludzi przed dostępem do niebezpiecznych części znajdujących się wewnątrz oraz o zapewnianej ochronie przed wnikaniem obcych ciał. Druga informuje o stopniu ochrony przed wnikaniem wody. Pełen spis stopni ochrony przypisanych do konkretnych wartości można z łatwością odszukać w internecie.
Wskaźnik CRI
CRI (Colour Rendering Index) jest wskaźnikiem oddawania barw. Jego minimalna wartość wynosi 0, natomiast maksymalna to 100. Ogólnie mówiąc, CRI pozwala na uzyskanie informacji o tym, jak wiernie będziemy postrzegać barwy przy danym świetle. Światło słoneczne charakteryzuje się najwyższą wartością wskaźnika CRI – barwy są wtedy oddane najlepiej. Podsumowując, im wyższą wartość CRI ma konkretna latarka, tym naturalniej zostaną oddane barwy otoczenia oświetlonego jej światłem.
Diody Cree
Firma Cree jest znanym amerykańskim producentem diod LED o wysokiej jasności. Ma istotny wkład w rozwój tej technologii, a jej produkty są cenione i wykorzystywane na całym świecie.
Duży wybór latarek LED znajdziesz tutaj.
