Urządzenia termowizyjne i noktowizyjne pozwalają widzieć w ciemności, dlatego zaczynają być powszechnie używane do kontroli bezpieczeństwa i nadzoru różnych terenów oraz posesji. Jednak jest to przede wszystkim technologia wojskowa, wykorzystywana na polu walki. W artykule tym wyjaśniamy co to jest termowizja oraz noktowizja, jak działają te technologie oraz czym się różnią. Opisaliśmy również najskuteczniejsze sposoby na ochronę przed działaniem termowizji oraz noktowizji. Nasze przydatne wskazówki ułatwią Ci nawigację w procesie ukrywania się przed wrogiem na polu walki, podczas działań taktycznych, jak i znajdą zastosowanie podczas rozrywek ASG ze znajomymi.
Noktowizja i termowizja mogą naruszać Twoją prywatność lub nawet zagrażać Twojemu życiu, jak na przykład drony czy telefony z termowizją. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć jak oszukać tego typu urządzenia i jak stać się dla nich niewidzialnym. W sytuacji, gdy termowizor lub noktowizor zostanie użyty przez Twojego przeciwnika na polu walki, a Ty znajdziesz się po złej stronie celownika – staniesz się po prostu ofiarą.
Co to jest i jak działa termowizja?
Termowizja określana jest również jako pasywna podczerwień (IR), czyli rodzaj promieniowania elektromagnetycznego niewidzialnego dla ludzkiego oka. Technologia termowizyjna wykorzystuje promieniowanie podczerwone i energię cieplną do gromadzenia informacji, a następnie wyświetla je w postaci kontrastowego obrazu. Obraz ten jest łatwy do odczytania i pozwala na wysokowydajną obserwację i identyfikację obiektów w każdych warunkach pogodowych i oświetleniowych. Termowizja sprawdza się więc również w warunkach całkowitej ciemności, ponieważ nie bazuje na oświetleniu otoczenia.
Termowizor to elektroniczne urządzenie obserwacyjne, które tworzy obraz na podstawie różnic temperatur w obserwowanym obszarze przestrzeni. Poziom promieniowania cieplnego emitowanego przez obserwowany obiekt nazywany jest sygnaturą cieplną. Im więcej ciepła emituje dany obiekt, tym więcej promieniowania dostanie się do otoczenia.
Kamera termowizyjna rozpoznaje źródła ciepła i różnice w promieniowaniu, a następnie tworzy mapę cieplną, na podstawie której przekazuje obraz w czasie rzeczywistym do obserwatora w różnej skali kolorów. Są to zazwyczaj odcienie od niebieskiego po pomarańczowy i czerwony. Urządzenie podczas swojego działania przechwytuje promieniowanie cieplne i nie wymaga oświetlenia obserwowanych obiektów w celu stworzenia obrazu.
Termowizory, czyli na przykład kamery, drony, lunety czy lornetki termowizyjne wciąż zyskują na popularności i są używane zarówno przez profesjonalistów, jak i amatorsko. Korzystają z nich między innymi policja i organy ścigania, ratownictwo, straż graniczna, wojsko, a także miłośnicy obserwacji przyrodniczych. Wykorzystywane są również w budownictwie lub medycynie.
Co to jest i jak działa noktowizja?
W urządzeniach noktowizyjnych wykorzystywana jest technologia, która działa w taki sam sposób jak zwykła kamera cyfrowa lub analogowa, ale podczas obserwacji wzmacnia dodatkowo każde dostępne światło. Noktowizory, czyli np. lornetki z noktowizorem, mają te same ograniczenia co ludzkie oko: jeśli nie ma wystarczającej ilości światła widzialnego, nie widzą dobrze. Wydajność obrazowania wszystkiego, co opiera się na odbitym świetle, jest ograniczona ilością i siłą odbitego światła.
Analogowe systemy noktowizyjne skanują światło widzialne w warunkach nocnych i pochłaniają je. Każde światło otoczenia, takie jak światło księżyca, gwiazd lub odległych źródeł światła, jest powiększane i przedstawiane na obrazach z charakterystycznym zielonkawym odcieniem. Technologia ta jest powszechnie znana z filmów, gier wideo i programów telewizyjnych i jest ona również wykorzystywana, podobnie jak termowizory, przez wojsko, organy ścigania i miłośników obserwacji przyrodniczych.
Noktowizory cyfrowe, w odróżnieniu od analogowych, przekazują obraz czarno-biały z możliwością jego cyfrowego powiększenia. Powiększenie cyfrowe obrazu znacząco pogarsza jego jakość, podobnie jak w powiększenie cyfrowe w smartfonach czy aparatach fotograficznych.
Główną wadą noktowizyjnych wzmacniaczy obrazu jest to, że ich skuteczność spada wraz ze spadkiem ilości światła w pobliżu. Oznacza to, że jeśli noc jest pochmurna, a światło księżyca i gwiazd stają się niewidoczne, wyrazistość obrazu noktowizyjnego dramatycznie spada. To samo dotyczy mgły, a ulewny deszcz może odbijać światło od różnych powierzchni, utrudniając wyraźne widzenie.
Bardziej zaawansowane modele noktowizorów, zarówno analogowe, jak i cyfrowe, są wyposażone dodatkowo w emiter światła podczerwonego. Jest to niewielkie urządzenie elektroniczne wbudowane w noktowizor lub podłączone zewnętrznie, które wysyła niemalże niedostrzegalną wiązkę światła podczerwonego, która później zostaje wzmocniona przez układ elektroniczny. Takie rozwiązanie pozwala na obserwacje nawet w całkowitych ciemnościach, w gorszych warunkach pogodowych i z większymi szczegółami. Iluminator podczerwieni dla noktowizora działa na takiej zasadzie jak latarka dla naszych oczu. Pamiętaj jednak, że w trakcie używania iluminacji, skuteczny zasięg obserwacji jest niższy i ograniczony do maksymalnego zasięgu podczerwieni.
Jak ukryć się przed termowizją i noktowizją?
W przeciwieństwie do standardowych urządzeń noktowizyjnych, kamery termowizyjne nie potrzebują do swojego działania światła. Chociaż złe warunki pogodowe mogą zmniejszyć ich zasięg, urządzenia te mogą widzieć nawet przez mgłę i dym. To sprawia, że proces ukrywania się przed termowizją lub noktowizory wyposażone w iluminator podczerwieni jest bardziej skomplikowany. Na pierwszy rzut oka takie zadanie może wydawać się nawet całkowicie niemożliwe, jednak każda technologia ma swoje słabe punkty.
Aby stać się niewidocznym dla termowizji, należy przestać generować ciepło. Urządzenia termowizyjne usuwają sygnatury cieplne bezpośrednio z obserwowanych obiektów, jeśli więc optyka nie jest skierowana na obiekt, nie może go zidentyfikować. Oznacza to, że masz dwie opcje na ukrycie się przed termowizją: albo opuścić obszar obserwacji, albo pozbawić urządzenie możliwości rejestrowania temperatury.
Istnieje kilka sposobów na oszukanie kamery termowizyjnej w oparciu o sposób działania termowizji. Jednym z nich jest użycie materiału, który nie odbija ciepła, takiego jak szkło lub plastik. Innym sposobem jest użycie materiału, który odbija ciepło inaczej niż otaczający obszar, np. czarnej plandeki lub białego prześcieradła. Wreszcie, można również użyć specjalnego kamuflażu termowizyjnego, który został zaprojektowany tak, aby wydawać się niewidocznym dla kamer termowizyjnych.
Ponieważ ukrywanie się przed standardowym noktowizorem bez naświetlacza można porównać do ukrywania się przed zwykłą kamerą, poniżej przedstawiamy tylko metody uniwersalne dotyczące ochrony przed światłem podczerwonym. Można je wykorzystać do oszukania kamery termowizyjnej lub noktowizyjnej z iluminatorem podczerwieni:
Wykorzystanie materiałów nieodbijających ciepła
Jedną z najskuteczniejszych metod blokowania podczerwieni jest ukrywanie się za szkłem, ponieważ szkło jest nieprzezroczyste dla obrazowania termicznego i działa w tej sytuacji podobnie jak lustro. Jeśli weźmiesz urządzenie termowizyjne i użyjesz go zbliżając się do okna, zobaczysz tylko swoje odbicie termiczne.
Szkło oraz plastik nie odbijają ciepła, więc na kamerze termowizyjnej elementy te będą wydawać się czarne. Kiedy znajdziesz się np. w środowisku miejskim, na złomowisku lub obok siebie dostrzeżesz rozbite okno lub odłamki szkła – użyj ich, aby zepsuć i rozproszyć kształt swojego ciała i sprawić, że będzie trudniejsze do wykrycia.
Czarna plandeka odbija ciepło inaczej niż otaczający ją obszar, więc na kamerze termowizyjnej będzie wyglądać jak gorący punkt. Podobnie zadziała białe prześcieradło, które również będzie odbijać ciepło inaczej niż otaczający obszar, ale na kamerze termowizyjnej będzie wyglądać jak punkt zimny.
Blokowanie promieniowania kocem termicznym
Prostszą, ale skuteczną metodą blokowania promieniowania podczerwonego jest zwykły koc termiczny, czyli tak zwana folia NRC wykonana z folii Mylar, która blokuje sygnaturę podczerwieni. Koc termiczny jest dobrym wyborem, zwłaszcza jeśli musisz ukrywać się przez krótszy czas. Musisz jednak pamiętać, że ciepło głównie będzie gromadzić się wewnątrz lub pod spodem koca, ale może uciekać wokół jego krawędzi i otworów.
Folia termiczna NRC jest lekka i nie zajmuje dużo miejsca, powinna być na wyposażeniu każdej apteczki pierwszej pomocy lub zestawu EDC. Nie tylko ochroni Cię przed termowizorami, ale również ogrzeje Twoje ciało w zimną noc lub uratuje przed wychłodzeniem osobę poszkodowaną.
Wełniany koc jako tymczasowa ochrona
Gruby wełniany koc to kolejny dobry sposób na pokonanie kamery termowizyjnej. Działa podobnie jak koc termiczny, ale jego skuteczność jest nieco gorsza. Uważany jest za szybką, ale tylko tymczasową metodę ukrywania promieniowania podczerwonego, dlatego że materiał zwykłego koca znacznie lepiej przepuszcza ciepło. Jednak ta opcja jest nadal lepsza niż dostanie się do obiektywu bez żadnego zabezpieczenia.
Noszenie ciepłej odzieży termoaktywnej
Jeśli nie masz specjalistycznego umundurowania, najprostszym sposobem jest noszenie obcisłych i ciepłych spodni, obcisłej kurtki, grubych rękawic i wielowarstwowej kominiarki. Noś bieliznę i odzież termiczną, najlepiej kompozytową, która jest wykonana z różnych materiałów, syntetycznych i naturalnych. Pamiętaj jednak, że ubranie z czasem się nagrzeje i będzie widoczne dla kamery termowizyjnej. Taki kamuflaż będzie więc skuteczny tylko przez chwilę.
Dodatkowo wybieraj ciemne ubrania – ciemne kolory lepiej pochłaniają ciepło widoczne dla termowizorów.
Maskowanie błotem
Załóżmy, że masz już odpowiednie ubranie, co jednak zrobić z otworami na szyi i twarzy, które wciąż będą gromadzić ciepło? Spróbuj zakryć twarz chłodnym i mokrym błotem, ale pamiętaj, że również zadziała to tymczasowo.
Nałóż mokre błoto na twarz i odsłonięte obszary, które mogą emitować ciepło. Chłodne błoto rozprowadzone nieregularnie na dłoniach i twarzy może sztucznie schłodzić najbardziej otwarte źródła promieniowania cieplnego. W nagłych wypadkach możesz oblać się zimną wodą lub wejść do zimnego strumienia. Może to schłodzić skórę i chwilowo uniemożliwić szybkie skanowanie termowizyjne.
Siatki maskujące, stroje typu Ghilie
Materiały siatkowe lub stroje maskujące typu Ghilie będą bardzo pomocne, ponieważ otwory w materiale pomogą rozproszyć sygnaturę cieplną z termicznego wykrywania ciepła w podczerwieni. W przypadku zastosowań stacjonarnych, czyli na przykład ukrywania się pod kocem termicznym lub wełnianym, należy umieścić materiał siatkowy powyżej koca lub plandeki. Rozproszy to jeszcze bardziej sygnaturę cieplną.
Odpowiednie tło otoczenia
Różne materiały emitują ciepło na różne sposoby, aby uniknąć więc namierzenia przez termowizor korzystaj z różnych źródeł ciepła. Znajdź tło otoczenia zbliżone do temperatury ciała, na przykład ceglane ściany lub gołą ziemię (w słoneczne dni) i staraj się pozostać między nimi a miejscami, w których prawdopodobnie znajduje się obraz.
Jeśli potrzebujesz miejsca do ukrycia się i widzisz otwór wentylacyjny, który wypompowuje gorące powietrze, usiądź pod nim. Grube betonowe ściany lub jakiekolwiek źródła ciepła mogą pomóc w ukryciu konturu termicznego. Cały obszar będzie powyżej temperatury otoczenia, co może pomóc zamaskować ciepło ciała.
Ukrywanie się w zagłębieniach terenu lub jaskiniach albo usypywanie nieregularnych kopców ziemi nad sobą może sprawić, że będziesz wyglądać jak ciepły stos kamieni w środku zarośli.
Środowisko może również wpływać na działanie kamery termowizyjnej. Na przykład kamera termowizyjna będzie mniej skuteczna w wilgotnym środowisku niż w suchym. Woda nawilża powietrze i pomaga obniżyć temperaturę ciała, zatrzymując zaskakującą ilość ciepła. Tak więc przebywanie w pobliżu wody, szczególnie w ciepłe dni, jest jedną z najlepszych rzeczy, jakie możesz zrobić.
Ogień jako źródło ciepła i zasłona dymna
Różne źródła intensywnego wytwarzania ciepła, takie jak pożary czy łuki spawalnicze stanowią potencjalne zagrożenie dla kamery termowizyjnej i mogą utrudniać wykrywanie innych celów, które znajdą się w polu widzenia obiektywu.
Dym będzie bardzo dobrym sposobem na maskowanie termiczne, aby więc spróbować oszukać termowizję możesz użyć zasłony dymnej używając np. granatu dymnego lub flary. Pamiętaj, że ten sposób zadziała tylko przed krótki czas od aktywacji gorąca.
Jeśli upewniłeś się, że nie stanowisz zagrożenia dla innych i znalazłeś się w ekstremalnej sytuacji – zacznij podpalać rzeczy dokoła siebie. Wiele źródeł ciepła poprawi sytuację, myląc obraz i dając czas na ucieczkę i ukrycie się. Rzeczy, które generują wiele płonących cząstek, blokują obrazy termowizyjne, ponieważ tworzą ścianę ciepła, która jest nieprzezroczysta dla kamery.
Ruch utrudnia identyfikację
Ruchoma sygnatura cieplna w nocy jest szybsza do zidentyfikowania niż stacjonarna. Jedną z wad termowizorów jest to, że nie rejestrują dobrze poruszających się obiektów, w przeciwieństwie do noktowizorów. Jeśli chcesz schować się przed termowizją staraj się poruszać powoli. Uspokój oddech, zrelaksuj się i spróbuj oszukać urządzenie powolnymi ruchami. Jeśli poruszasz się nieregularnie, kamerze termowizyjnej trudniej będzie Cię namierzyć. Pamiętaj, że im bliżej kamery termowizyjnej się znajdujesz, tym łatwiej będzie jej cię wykryć.
Nowoczesne kamuflaże i materiały
Na rynku istnieje bardzo dużo różnego typu kamuflaży wojskowych, które charakteryzują się starannie dobranymi wzorami skutecznie odbijającymi światło podczerwone i pozwalającymi na wtopienie się w otoczenie. Kamuflaż tego typu musi być jednak odpowiednio dobrany do rodzaju środowiska, w którym będzie stosowany. Oprócz kamuflaży, w odzieży wojskowej i taktycznej stosowane są specjalne materiały w technologii rozpraszającej sygnaturę cieplną. Specjalistyczna odzież, np. kombinezony termiczne wykonane są z materiałów, które nie odbijają ciepła lub odbijają ciepło inaczej niż otaczający obszar.
Chociaż urządzenia termowizyjne i noktowizyjne są jednymi z najbardziej zaawansowanych i najskuteczniejszych urządzeń obserwacyjnych, nie są one doskonałe i mogą zostać oszukane przez pewne materiały i techniki.
Można śmiało powiedzieć, że najlepszą obroną jest atak. Aby łatwo dostrzec przeciwnika i nie znaleźć się w polu widzenia osoby z urządzeniem termowizyjnym lub noktowizyjnym, należy zaopatrzyć się w termowizor lub lornetkę noktowizyjną. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą sklepu Militaria.pl, aby dobrać najlepszy sprzęt i akcesoria termowizyjne oraz noktowizyjne.
