Skip to main content

Poszukiwanie rozmaitych rzeczy za pomocą wykrywacza metali to świetny sposób spędzania wolnego czasu. Zanim jednak zaczniesz chodzić z detektorem po okolicy, powinieneś zapoznać się wieloma przepisami i w większości przypadków uzyskać pozwolenie na poszukiwania. Informacji do przyswojenia jest sporo, ale można sobie z tym poradzić. Aby ułatwić rozpoczęcie przygody z poszukiwaniem skarbów, rozpoczynamy nowy cykl z poradami dla detektorystów.

Uwaga! Artykuł zaktualizowany – zgodny z przepisami obowiązującymi w 2019 roku

Prawo a rzeczywistość

Ustawy i rozporządzenia przybliżone w tym tekście powinny być znane każdemu profesjonalnemu detektoryście. Legalne poszukiwania są możliwe, jednak wymagają włożenia energii i poświęcenia czasu na przygotowania. Z tego względu wiele osób ignoruje przepisy lub przestrzega tylko część z nich. Nie zabronimy wam ,,dzikich” spacerów z wykrywaczem – robicie to jednak na własną odpowiedzialność. A jeśli łamać przepisy, to warto chociaż wiedzieć jakie.

Czym jest zabytek?

Pierwszym dokumentem, z którym musi się zapoznać każdy, kto interesuje się poszukiwaniami, jest Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) (link) W tym akcie prawnym jest zawarta definicja zabytku oraz sposób postępowania z odnalezionymi zabytkami ze względu na okoliczności, w jakich weszło się w posiadanie danego przedmiotu.

Detektorysta powinien wiedzieć, że nazwą zabytek określa się nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Najczęściej poszukiwacze trafiają na zabytki ruchome, na przykład numizmaty oraz pamiątki historyczne, a zwłaszcza militaria, sztandary, pieczęcie, odznaki, medale i ordery, a także wytwory techniki, czyli narzędzia świadczące o kulturze materialnej, charakterystyczne dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentujące poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego. Zabytkami ruchomymi są także przedmioty upamiętniające wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji. Warto zapamiętać także, czym są zabytki archeologiczne: pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, cmentarzyskami, kurhanami, reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej.

Niebezpieczne znaleziska

Oprócz pożądanych skarbów, poszukiwacz może trafić również na inne znaleziska. Wiele osób liczy, że trafi na pamiątki wojenne. Wśród nich mogą znajdować się niewybuchy i broń lub pozostałości po broni. Trafiając na przedmioty niebezpieczne, poszukiwacz powinien teren wokół znaleziska, aby nikomu nie stała się krzywda i niezwłocznie poinformować policję. Znajdując broń czy nawet jej elementy powinno postąpić się podobnie. Ustawa o broni i amunicji Rozdział 5 Art. 50 :,,Kto porzuca broń palną lub amunicję, która pozostaje w jego dyspozycji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2″ – zatem wykopując i porzucając znalezisko, poszukiwacz może narazić się na poważne problemy.  Zabranie broni i amunicji ze sobą to jeszcze gorsze rozwiązanie, które podpada pod zrzut nielegalnego posiadania broni (podstawa prawna: Kodeks Karny Art. 263. § 2 ).

poszukiwanie skarbów

Takie skarby można znaleźć

Do kogo należy znalezisko?

Definicja zabytku musi być znana poszukiwaczowi, aby wiedział jak postąpić z odnalezionym przedmiotem. Według ustawy ,,kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, jest obowiązany, przy użyciu dostępnych środków, zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu tego przedmiotu właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta)”. Należy zwrócić uwagę na początek tego paragrafu – chodzi o odkrycia dokonane przypadkowo. Za prawidłowe postępowanie z odnalezionym zabytkiem znalazcy przysługuje nagroda. Ale jeszcze raz podkreślimy – ten paragraf nie znajduje zastosowania przy poszukiwaniach z detektorem.

Detektorysty dotyczy Art. 35., w którym jest określone, że przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych, stanowią własność Skarbu Państwa. Własność Skarbu Państwa stanowią również przedmioty będące zabytkami archeologicznymi, pozyskane w wyniku poszukiwań między innymi, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.

A zatem znalezione przez poszukiwacza z wykrywaczem metalu (czyli urządzenia elektrycznego i technicznego) skarby należą do państwa i jedyną satysfakcją dla detektorysty powinno być samo odnalezienie przedmiotu i przekazanie go do muzeum. W dalszej części ustawy znajdziemy informację, że aby prowadzić poszukiwania niezbędne jest pozwolenie.

Teraz spoglądamy do Rozporządzenia Ministra Kultury I Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U.2018.0.1609) (link). W nim znajdziemy opisany tryb wydawania pozwoleń na ,,poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, zwane dalej <<poszukiwaniem zabytków>>”. Jest to podstawa prawna określająca, że poszukiwacz musi postarać się o zezwolenie i jakie dokumenty powinien dostarczyć.

Poszukiwanie skarbów. Pozwolenie na poszukiwania
poszukiwanie skarbów wykrywacz garett euroace

Poszukiwanie skarbów wykrywaczem Garett Euroace

Gdzie prowadzić poszukiwanie skarbów?

Oprócz wymienionych aktów prawnych należy orientować się, gdzie i na jakich zasadach wolno poszukiwaczowi się poruszać i co jest dozwolone na danym terenie. Warto wspomnieć, że nie ma terenów niczyich, a zawsze potrzebujesz zgody właściciela na wejście tam z detektorem. Żeby prowadzić poszukiwania na polu musisz uzyskać najpierw pisemną zgodę jego właściciela. Zanim wyruszysz na poszukiwanie skarbów w lesie, to musisz wystąpić o zgodę do właściwego nadleśnictwa. Pamiętaj, że Ustawa o lasach zabrania kopania w nich. Możesz chodzić z wykrywaczem i ewentualnie zbierać to, co będzie leżeć na powierzchni. Poszukiwań nie wolno prowadzić na terenach chronionych – w rezerwatach przyrody, parkach narodowych i krajobrazowych. Właściwie każdy publiczny teren, na którym detektorysta mógłby prowadzić poszukiwanie skarbów, ma określone w ustawi zasady poruszania się i dozwolonych czynności.

Przepisów do przyswojenia jest sporo, ale nie należy się tym zniechęcać. Na początku wdają się przytłaczające, lecz wszystkie są do ogarnięcia. Profesjonalne poszukiwanie skarbów powinno odbywać się legalnie i z poszanowaniem przepisów.

Wykrywacze metali i akcesoria dla detektorystów znajdziesz na Militaria.pl.

One Comment

  • billy pisze:

    Ja mam pytanie . Co wtedy kiedy żadne muzeum nie chce nawiązać współpracy czy wtedy mogę zanieść znaleziska do Urzędu miasta ????

Napisz coś...

%d bloggers like this: