Nauka strzelania w szkołach

Od września uczniowie VIII klas szkół podstawowych i I klas szkół średnich rozpoczęli naukę strzelania z broni palnej. Zgodnie z okresem przejściowym, nowy program nauczania przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa w pełni zacznie być realizowany w roku szkolnym 2024/2025. Z niniejszego artykułu dowiesz się, dlaczego i jak uczniowie będą uczeni z obsługi broni palnej, czym jest edukacja dla bezpieczeństwa i jak wygląda jej program, z jakiego rodzaju broni będzie strzelać młodzież i jakie panują zasady bezpieczeństwa na strzelnicy oraz czy faktycznie takie umiejętności są potrzebne uczniom. 

Nauka strzelania w szkole — dlaczego uczniowie będą przygotowywani do obsługi broni palnej? 

Minister Edukacji i Nauki, Przemysław Czarnek, niedługo po wybuchu wojny w Ukrainie, ogłosił potrzebę zmian w programie nauczenia EDB. W sierpniu 2022 roku podpisano rozporządzenia zmieniające dotychczas obowiązujące podstawy programowe w zakresie EDB, zarówno dla szkół podstawowych, jak i ponadpodstawowych.  

Resort edukacji postanowił przywrócić elementy dawnego przysposobienia obronnego jako odpowiedź na konflikt zbrojny rozgrywający się tuż za granicą polsko-ukraińską. Nauka strzelania w szkole ma przygotować młodzież na ewentualne zagrożenia. W dotychczasowej formie brakowało w programie nauczania kwestii związanych z obronnością państwa, umiejętnościami strzeleckimi, przygotowaniem uczniów do zagrożeń działaniami wojennymi czy podstaw ratownictwa taktycznego. Dodano również zagadnienia terenoznawstwa, cyberbezpieczeństwa i pierwszej pomocy podczas zagrożenia atakiem przy użyciu broni konwencjonalnej. 

Zmiany jednak nie wejdą w życie od razu. W powiatach, w których szkoły mają dostęp do sprzętu i strzelnicy, obowiązek przeprowadzenia szkolenia strzeleckiego realizowany jest w bieżącym roku. Placówki bez wyposażenia przeprowadzają w tym i kolejnym roku szkolnym jedynie pewne elementy szkolenia, mając możliwość zrealizować w pełni wymóg programowy w roku szkolnym 2024/2025.

EDB — co to za przedmiot? 

EDB, czyli Edukacja dla bezpieczeństwa, to przedmiot prowadzony od 2018 w VIII klasie szkoły podstawowej oraz w I klasie szkoły średniej. Na przestrzeni lat podlegał licznym transformacjom. Do 2009 funkcjonował pod postacią przysposobienia obronnego, następnie został przekształcony w EDB w wymiarze jednej godziny tygodniowo w klasach gimnazjalnych. Od 2012 roku został wprowadzony do szkół średnich w tym samym wymiarze godzinowym. Po likwidacji gimnazjów w 2017 roku EDB prowadzona jest po jednej godzinie tygodniowo w szkołach podstawowych i średnich.  

Dotychczas na EDB młodzież uczyła się zagadnień związanych z obroną cywilną, metodami ochrony przed zagrożeniami, wypadkami i katastrofami oraz udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Przedmiot poruszał również kwestie takie jak zależności między zdrowiem fizycznym, psychicznym, emocjonalnym i społecznym, wpływu stresu na zdrowie, komunikacja prozdrowotna, rzetelne źródła informacji na temat zdrowia, chorób czy świadczeń zdrowotnych. W obecnej podstawie zrezygnowano z zależności między rodzajami zdrowia, komunikacji i źródeł informacji na rzecz przeszkolenia strzeleckiego. Uczniowie klas VIII zaznajomieni będą z teorią strzelectwa, natomiast uczniowie szkół ponadpodstawowych również z praktyką. 

Wyposażenie strzelnic szkolnych — z jakich broni będą strzelać uczniowie? 

W ramach nowej wersji edukacji dla bezpieczeństwa uczniowie I klas szkół ponadpodstawowych będą uczęszczać na zajęcia prowadzone na strzelnicach pneumatycznych, wirtualnych lub laserowych. Posiądą umiejętności obsługi, składania i zasad posługiwania się bronią kulową, pneumatyczną oraz replikami broni strzeleckiej (ASG – air soft gun). Poniżej w skrócie wyjaśniamy, czym są te typy broni: 

• Broń kulowa —   szeroko pojmowana myśliwska broń palna na amunicję kulową myśliwską i sportową (pociski złożone z metalowych odłamków o ostrym lub ściętym stożku). Uczniowie będą korzystać ze sportowego typu broni o zmniejszonym kalibrze (5,6 mm). 

• Broń pneumatyczna —   broń miotająca, która wykorzystuje sprężone powietrze lub dwutlenek węgla jako siłę napędową pocisku, inaczej wiatrówka.  
• Replika broni strzeleckiej —   repliki, najczęściej 1:1, broni strzeleckich, do których jako amunicję wykorzystuje się plastikowe kulki (kaliber 6 lub 8 mm). 

W ofercie sklepu Militaria.pl znajdziesz szeroki wybór broni i akcesoriów niezbędnych do odbycia szkolnego szkolenia strzeleckiego. 

Zasady bezpieczeństwa na strzelnicy — na co uważać? 

Strzelnica, choć przeznaczona do ćwiczeń, może stać się bardzo niebezpiecznym miejscem. Należy bezwzględnie pamiętać, że znajduje się tam broń palna. Szczególną uwagę należy zachować w obecności młodych osób, które mogą nie zdawać sobie sprawy, w jakim niebezpieczeństwie mogą się znaleźć. Niezbędne jest, aby uczniowie przestrzegali zasad, które panują na każdej strzelnicy. Poniżej przedstawiamy przykład zasad bezpieczeństwa: 

1. Przestrzegaj poleceń pracowników strzelnicy i instruktora.
2. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości lub pytania, zadaj je instruktorowi lub obsłudze.
3. Upewnij się, że stanowisko do strzelania jest przygotowane – brak łusek, pozostawionych elementów wyposażenia.
4. Zawsze przy stanowisku do strzelania miej słuchawki i okulary ochronne.
5. Nie bierz do rąk broni bez wyraźnej komendy instruktora.
6. Stosuj się to zasady BLOS (broń, lufa, otoczenie, spust):

• Broń — zawsze traktuj każdą broń jako załadowaną.
• Lufa — zawsze kieruj ją tylko do celu. Pod żadnym pozorem nie kieruj lufy w stronę jakiejkolwiek osoby lub punktu, który znajduje się poza celem w polu strzelania.
• Otoczenie — zawsze sprawdź przestrzeń wokół celu i siebie przed oddaniem strzału.
• Spust — trzymaj palec na języku spustowym jedynie w chwili oddania strzału.

7. Nigdy nie wchodź na przedpole strzelania lub do innych stanowisk.
8. Nie dotykaj broni i amunicji, która nie jest przeznaczona dla Ciebie.
9. Nie rozpraszaj innych osób, zwłaszcza kiedy przygotowują się lub oddają strzał.
10. Jeżeli widzisz pozostawioną broń lub amunicję, zgłoś to instruktorowi lub pracownikom strzelnicy.

Do powyższych zasad bezwzględnie musi się stosować każda osoba przebywająca na strzelnicy.

Szkolna nauka strzelania — czy jest potrzebna? 

Nauka strzelania, choć może budzić obawy, ma wiele zalet, które wpływają na młodzież. Oprócz oczywiście nabycia umiejętności posługiwania się bronią palną proces, któremu towarzyszy ta nauka uczy młodzieży (i nie tylko) innych umiejętności: 

• Koncentracja i skupienie – podczas oddawania strzału należy przenieść całą uwagę na cel i broń. W trakcie nauki strzelania młodzież nauczy się zorientowania na cel i zadania. Umiejętność ta jest równie ważna w szkole, a później w pracy. Umiejętność skupienia się na danej czynności jest niezwykle ważna, zwłaszcza w świecie, w którym codziennie jest się narażonym na przebodźcowanie. 
• Odpowiedzialność i obowiązkowość – w trakcie strzelania efekt oddanego strzału widać natychmiastowo. To uczy, że każde działanie ma swoje konsekwencje i pozwala się zastanowić nad nimi w momencie podejmowania danej decyzji. Ponadto, podczas pobytu na strzelnicy odpowiada się nie tylko za swoje bezpieczeństwo, ale i wszystkich osób się tam znajdujących. Strzelanie może przełożyć się na dbałość o innych i umiejętność podejmowania decyzji. 
• Wyciszenie i opanowanie – na strzelnicy nie ma miejsca na zdenerwowanie i agresję. Oddanie strzału, a już na pewno tego celnego, wymaga opanowania i cierpliwości. Nauka strzelania wspiera osiąganie tego stanu, ponieważ instruktor nie dopuści do oddania strzału przez osobę, która jest wzburzona. Młodzież może się nauczyć spokojnego podchodzenia do wielu kwestii w codziennym życiu. 

• Pewność siebie – umiejętność i możliwość strzelania z broni palnej zwiększa poczucie bezpieczeństwa, a tym samym pewności siebie.  
• Prawidłowa postawa ciała – przy oddawaniu strzału spina się mięśnie rąk, ramion, korpusu i kręgosłupa. Regularne powtarzanie tej czynności naturalnie wzmocni wszystkie te partie ciała, tak samo wyrobi odpowiednią postawę ciała. 
• Wzrok – przenoszenie wzorku na broni na cel trenuje zmianę ostrości i wymaga zaangażowania mięśni oka. Może to pomóc dłużej cieszyć się prawidłowym wzrokiem. 

Z pewnością w obecnych czasach elementy przysposobienia obronnego są ważnym elementem edukacji młodzieży, z uwagi na rosnące napięcia, które aktualnie obserwujemy. Inicjatywa ta spotkała się także z entuzjazmem żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, którzy w szkolnej nauce strzelania widzą potencjał dla przyszłego zainteresowania służbą w WOT.